Palec młotkowaty
Terminem „palec młotkowaty”określa się zniekształcenie palca stopy, najczęściej drugiego, spowodowane ciągłym zgięciem stawu międzypaliczkowego bliższego (rzadziej dalszego), co daje wrażenie podwijania się palca pod spód stopy. Ułożenie
w nienaturalnej pozycji sprawia, że koniec paliczka narażony jest na dodatkowe tarcie, które prowadzi do powstawania pęcherzy, bolesnych modzeli i odcisków. Wzmożony pionowy nacisk na czubek palca zwiększać też może ryzyko wrastania paznokcia.
Najczęstszą przyczyną powstawania tego typu deformacji jest niewłaściwy dobór obuwia. Buty zbyt ciasne lub zbyt krótkie sprawiają, że palec popychany jest do tyłu i przyjmuje przymusowe ułożenie w zgięciu. Także koślawy paluch czyli tzw. Hallux, zajmując przestrzeń palca sąsiadującego może powodować jego podwijanie się. Wśród innych przyczyn należy wymienić wiotkość stopy, płaskostopie oraz związaną z tym niewłaściwa mechanikę chodu, otyłość, deformacje związane ze stanem zapalnym stawu, jak również rozmaite choroby mięśni i nerwów (np. w cukrzycy). Początkowo palec pozostaje elastyczny i daje się skorygować biernie, jednak
z czasem może dojść do jego zesztywnienia
i utrwalenia zmiany.
Metody leczenia
W leczeniu stosuje się metody zachowawcze i operacyjne w zależności od nasilenia dolegliwości bólowych i stopnia zaawansowania schorzenia. Do tych pierwszych zaliczamy rozmaite kliny i żele międzypalcowe, jak również specjalne szyny utrzymujące palec prosto. Ulgę przynieść może także odpowiednie leczenie przeciwbólowe, w tym np. zastrzyki z lignokainy (środek znieczulający), jak również odpowiednia pielęgnacja (maści i żele nawilżająco-odżywiające) pozwalająca zapobiegać powstawaniu bolesnych modzeli i odcisków. Zabieg chirurgiczny przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, a rekonwalescencja trwa zwykle około jednego tygodnia.
powrót
Paluch koślawy (hallux valgus)
Paluch koślawy to zniekształcenie wrodzone lub nabyte w obrębie stopy, polegające na koślawym ustawieniu palucha (odchyla się
w stronę zewnętrznej krawędzi stopy), szpotawym ustawieniu
I kości środstopia (kość odchyla się w stronę wewnętrznej krawędzi stopy), czego efektem jest wystawanie po stronie przyśrodkowej stopy głowy I kości śródstopia. Deformacja ta występuje zdecydowanie częściej u kobiet i może występować rodzinnie.
Z wiekiem zwiększa się częstość oraz nasilenie zniekształcenia.
Przyczyną powstania palucha koślawego może być słabsza budowa mięśniowo-więzadłowo-stawowa stopy kobiecej oraz wpływ szkodliwego działania wąskich butów na wysokim obcasie. Wysoki obcas bowiem powoduje przeciążenie przedniej części stopy, czego skutkiem jest poszerzenie przodostopia i obniżenie poprzecznego łuku stopy. Spiczasty przód buta powoduje deformacje
i ból stopy.
Dolegliwościami związanymi z powstaniem palucha koślawego są: stany zapalne wokół uwypuklenia głowy I kości śródstopia, uczucie pieczenia, ból, podwichnięcie lub zwichnięcie stawu śródstopno-paliczkowego palucha, bolesne modzele na podeszwie stopy (zgrubienia naskórka powstałe na skutek długotrwałego ucisku), kaletka (woreczkowaty twór wypełniony śluzowatą zawartością, powstały w wyniku tarcia) po stronie przyśrodkowej stawu śródstopno-paliczkowego, zniekształcenie stopy oraz stopniowe zmniejszenie wydolności chodu.
Leczenie nieoperacyjne zaleca się, gdy nie występują żadne dolegliwości. Leczenie operacyjne stosuje się celem redukcji zniekształceń palucha, gdy występują znaczne dolegliwości bólowe, zapalenie kaletki, bolesne modzele lub ze względów kosmetycznych. Leczenie operacyjne powinno być uzupełnione rehabilitacją poprzez rozciąganie skróconych ścięgien i ćwiczenia mięśni.
Płaskostopie
Płaskostopie to deformacja stopy polegająca na obniżeniu lub całkowitym zaniku jej fizjologicznych sklepień. Wyróżniamy dwa główne typy płaskostopia: podłużne – polegające na obniżeniu łuku przyśrodkowego, biegnącego na linii pięta-palce oraz poprzeczne – gdy obniżeniu ulega łuk poprzeczny przedni. Płaskostopie ma najczęściej charakter nabyty i może pojawiać się w każdym wieku.
Wśród przyczyn tej wady należy wymienić zwiotczenie ścięgien
i więzadeł (występujące głównie u dzieci i młodzieży), nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp, noszenie niewłaściwego obuwia oraz nadwagę. Nie leczone płaskostopie może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych w obrębie aparatu więzadłowego stopy, a z biegiem lat do powstania bolesnych zniekształceń utrudniających poruszanie się.
W większości przypadków stosuje się leczenie zachowawcze. Polega ono na wykonywaniu ćwiczeń korekcyjnych, naturalnej gimnastyce stopy (np. chodzenie boso po piasku), a także stosowaniu odpowiednio dobranych wkładek i obuwia ortopedycznego. W ciężkich przypadkach konieczne może być leczenie operacyjne.
Ostrogi piętowe
Ostrogi piętowe są to zmiany zwyrodnieniowe tworzące się na powierzchni guza kości piętowej. Mają one postać kolczastych narośli i powstają na skutek przewlekłego stanu zapalnego toczącego sięw okolicy pięty. Występują na ogół u osób starszych lub pracujących w pozycji stojącej. Ostrogi piętowe mogą wywoływać nasilone dolegliwości bólowe utrudniające Pacjentowi stanie i chodzenie, a w zaawansowanych przypadkach nie ustępujące nawet podczas spoczynku. Chorobę rozpoznaje się na podstawie zdjęcia RTG.
Leczenie ma charakter zachowawczy. Stosuje się specjalne obuwie i wkładki odciążające piętę, fizykoterapię w postaci ultradźwięków, laseroterapii czy jonoforezy oraz leki przeciwbólowe
i przeciwzapalne.
Zwichnięcie
Zwichnięcie to rodzaj uszkodzenia stawu, w którym dochodzi do trwałej lub chwilowej utraty kontaktu powierzchni stawowych. W skutek zwichnięcia może dojść do uszkodzenia torebki stawowej oraz innych elementów stawu takich jak: chrząstka, więzadła czy łąkotki
(staw kolanowy), a także przebiegających w pobliżu naczyń lub nerwów.
Najczęstszą przyczyną tego typu uszkodzeń jest uraz, rzadziej nieprawidłowości w obrębie powierzchni stawowych lub mięśni i więzadeł stabilizujących staw. Szczególną postacią zwichnięcia jest wrodzona dysplazja stawu biodrowego powstałą na skutek zaburzeń rozwojowych. Do objawów zwichnięcia zaliczamy obrzęk, krwiak, silny ból, zniekształcenie obrysów stawu oraz brak czynnej ruchomości
Leczenie polega na umiejętnym nastawieniu zwichnięcia, a następnie unieruchomieniu stawu
w opatrunku gipsowym. Duże stawy nastawiane są w znieczuleniu ogólnym, małe –
w miejscowym. Zwichnięcia bardziej skomplikowane (np. z uszkodzeniem nerwów) lub te niemożliwe do nastawienia leczy się operacyjnie. W przypadku zwichnięć nawykowych można wykonać zabieg rekonstrukcyjny stawu, polegający na odtworzeniu jego prawidłowej budowy
i tym samym zapobiec kolejnym zwichnięciom.
Złamanie
Złamanie to powstające na skutek urazu przerwanie ciągłości kości. Istnieje szereg podziałów złamań np. ze względu na mechanizm urazu, przebieg szczeliny złamania itp. jednak najprostszy wydaje się podział na złamania proste i powikłane. Do objawów złamania zaliczamy: ból i obrzęk w okolicy złamania, krwawienie, zasinienie, nieprawidłowe ułożenie, patologiczną ruchomość kości czy niemożność wykonania ruchu kończyną. Diagnozę stawia się najczęściej w oparciu
o zdjęcie RTG.
Leczenie zależy od typu i lokalizacji złamania. Może być ono zachowawcze - wówczas polega na założeniu odpowiedniego opatrunku gipsowego po uprzednim nastawieniu złamania (gdy było przemieszczenie odłamów kostnych) lub operacyjne, polegające na zespoleniu kości przy użyciu specjalnych śrub, płytek i gwoździ. Niekiedy konieczne bywa założenie złożenie specjalnego wyciągu. Po leczeniu konieczna jest zazwyczaj rehabilitacja.
Entezopatia
Entezopatia to inaczej uraz w obrębie ścięgnistych przyczepów mięśni do kości. Jest ona skutkiem nadmiernych naprężeń i obciążeń w obrębie tych struktur. Istotą schorzenia są mikrowyrwania pojedynczych włókienek ścięgna i rozwój stanu zapalnego w miejscu jego przyczepu do kośćca. Powoduje to znaczne dolegliwości bólowe, a niekiedy osłabienie
i ograniczenie ruchomości w danym stawie. Do najczęściej spotykanych entezopatii zaliczyć należy kolano skoczka, łokieć tenisisty, łokieć golfisty i wiele innych. Schorzenie niestety lubi nawracać.
Leczenie zależy od rodzaju występującej entezopatii. W okresie zaostrzeń najistotniejsze jest odciążenie danego stawu i unikanie ruchów wywołujących ból. Można stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne zarówno ogólnie jak i miejscowo (maści, żele), a w razie utrzymywania się dolegliwości unieruchomienie i fizykoterapię (laser, jonoforeza, ultradźwięki, krioterapia i in.)
W skrajnych przypadkach niezbędny okazać się może zabieg operacyjny.
Krwiak
Krwiakiem nazywamy miejscowe nagromadzenie wynaczynionej krwi w obrębie tkanek lub jam ciała. Krwiaki powstawać mogą na skutek urazu lub zaburzeń układu krzepnięcia. Do powikłań krwiaka zaliczamy: zakażenie, krwotok lub ucisk na sąsiadujące narządy. Szczególnie niebezpieczne są krwiaki zlokalizowane w obrębie czaszki i narządów wewnętrznych (np.wątroba)
W przypadku niegroźnych krwiaków występujących w obrębie skóry można stosować zimne okłady (w początkowej fazie) oraz specjalne maści przyśpieszające ich wchłanianie. Krwiaki
w obrębie narządów wewnętrznych i czaszki mogą stanowić zagrożenie życia i leczy się je operacyjnie. W przypadku krwiaków powstających na skutek zaburzeń krzepnięcia stosuje się odpowiednie leczenie przyczynowe.
Zespół Mortona
Zespół Mortona jest to schorzenie polegające na występowaniu napadowych dolegliwości bólowych niekiedy w połączeniu
z pieczeniem, mrowieniem i tkliwością w obrębie śródstopia. Początkowo ból występuje głównie przy chodzeniu, później także w spoczynku. Dolegliwości te związane są z obecnością nerwiaka gałęzi nerwu podeszwowego biegnącej w kierunku palców stopy (palec III i IV).
Stosuje się leczenie zachowawcze oraz chirurgiczne, polegające na operacyjnym usunięciu nerwiaka.
zdzski