Sprawdź czy jesteś nadopiekuńcza.pdf

SprawdŸ, czy jesteœ nadopiekuñcza

To dobrze, gdy rodzice s¹ troskliwi i opiekuñczy, ale warto pamiêtaæ, ¿e nadmiar troski wcale dziecku nie

s³u¿y.

Lêk o dziecko pojawia siê zwykle jeszcze przed jego przyjœciem na

œwiat. Zastanawiamy siê, czy bêdzie zdrowe, czy bêdzie siê dobrze

rozwijaæ, czy uda nam siê ochroniæ je przed wszelkimi

niebezpieczeñstwami. Ten naturalny lêk nie koñczy siê wraz z

urodzeniem zdrowego malucha, ale towarzyszy nam przez

wszystkie lata jego ¿ycia. Jednak miêdzy trosk¹ i rodzicielskim

zaanga¿owaniem a nadmiernym lêkiem o dziecko jest cienka

granica. Jeœli nieœwiadomie j¹ przekraczamy, nasze dobre intencje

mog¹ przynosiæ niepo¿¹dane skutki. Przesadny niepokój usztywnia

nas, wywo³uje potrzebê sta³ej kontroli i powoduje napiêcia w

stosunkach z dzieckiem. I mo¿e zak³ócaæ jego rozwój emocjonalny.

Przyczyna w stresie

Czy w dzisiejszych czasach mo¿na siê nie baæ o dziecko? Gazety, radio i telewizja informuj¹ nas o

wypadkach samochodowych, przemocy na ulicach i wykorzystywaniu seksualnym dzieci. Z tej perspektywy

œwiat nie wygl¹da bezpiecznie. Nie doœæ na tym. Jeszcze do niedawna wychowanie opiera³o siê na wzorcach

wyniesionych z domu rodzinnego, po³¹czonych z dobrymi radami teœciowej. Dzisiaj rodzice wiedz¹ o wielu

modelach wychowania i maj¹ dostêp do ró¿nych opinii ekspertów (choæby w popularnych tygodnikach). Du¿e

mo¿liwoœci wyboru sposobów postêpowania zwiêkszaj¹ rodzicielski stres. Matki pracuj¹ce zawodowo maj¹

dodatkowy powód do lêku: niepokoj¹ siê o dzieci i z napiêciem próbuj¹ im wynagrodziæ swoj¹ wielogodzinn¹

nieobecnoœæ. "Powrót do pracy wzbudzi³ we mnie poczucie winy. Dlatego, gdy jestem z Magd¹, staram siê

byæ doskona³¹ matk¹" - mówi Ewa, matka czterolatki - "Myœlê o wszystkim, co mówiê i robiê i przez ca³y czas

siê pilnujê, ¿eby nie pope³niæ jakiegoœ b³êdu".

Dzisiejsze warunki ¿ycia mog¹ wiêc zwiêkszaæ lêk rodziców o dziecko. Jednak rodzice, którzy za bardzo siê

boj¹, nie s¹ produktem naszych czasów.

Kwestia osobowoœci

Choæ wszyscy jesteœmy nara¿eni na stresy, to nie wszyscy jednakowo siê boimy. Nadmierny lêk wynika

bowiem nie tyle z realnych zagro¿eñ wystêpuj¹cych w œwiecie, co z naszej osobowoœci i wczeœniejszych

doœwiadczeñ.

Jeœli przez ca³e ¿ycie czêsto martwimy siê o ró¿ne sprawy, to zwykle te¿ nadmiernie lêkamy siê o dziecko.

Jak tu siê nie baæ, skoro jest ono dla nas tak wa¿ne, a wokó³ tyle niebezpieczeñstw? Czêsto siê boimy, aby

dziecku nie sta³o siê coœ z³ego. Niechêtnie zostawiamy je pod cudz¹ opiek¹ i sami dbamy o jego

bezpieczeñstwo. Bacznie obserwujemy malucha i co jakiœ czas siê martwimy, czy wszystko jest z nim w

porz¹dku. Czemu jeszcze nie siusia do nocnika? Czy nie powinien ju¿ wiedzieæ, ile ma lat? Czy nie czas,

¿eby umia³a dzieliæ wyrazy na g³oski?

Winna niepewnoœæ

Jako rodzice musimy co rusz reagowaæ na poczynania dziecka i podejmowaæ jakieœ decyzje. Jeœli na ogó³

czujemy siê niepewnie, to trudno nam wierzyæ, ¿e s¹ one w³aœciwe. To oczywiœcie zwiêksza nasz niepokój.

Karmienie, dyscyplina, czas spania czy schemat dnia - wszystko to mo¿e byæ powodem obaw.

Brak wiary w siebie utrudnia te¿ wiarê we w³asne dziecko i wiedzie do nadmiernej kontroli i

nadopiekuñczoœci. Nie wierz¹c, ¿e dziecko mo¿e "samo z siebie" zachowywaæ siê rozs¹dnie, trzeba

obserwowaæ wszystko, co robi, i mno¿yæ zakazy i nakazy: "nie dotykaj, uwa¿aj, powoli!"

Rodzice, którym brak pewnoœci siebie, zwykle przesadnie przejmuj¹ siê opini¹ innych. Przez ca³y czas

staraj¹ siê byæ jak najlepszymi rodzicami w oczach wszystkich, co bardzo obci¹¿a i ich, i dzieci. Zawsze s¹

gotowi pomóc dziecku, gdy z czymœ sobie nie radzi, i staraj¹ siê jak najszybciej zaspokajaæ jego wszelkie

potrzeby. Czêsto te¿ czuj¹ siê odpowiedzialni za wszystko, co dzieje siê z dzieckiem. To tak¿e prowadzi do

wzrostu lêku. "Kiedy moje pierwsze dziecko p³aka³o i nie mog³am go uspokoiæ, czu³am siê okropnie" - mówi

Teresa. "Myœla³am, ¿e ono cierpi, a ja powinnam temu zaradziæ, nie zaœ - ¿e dzieci po prostu czasem p³acz¹.

Nosi³am i ko³ysa³am mojego synka, staraj¹c siê jak najszybciej go uciszyæ. W koñcu uœwiadomi³am sobie, ¿e

tak naprawdê próbowa³am uspokoiæ siebie".

Lêk jest zaraŸliwy

Jeœli podejrzewasz, ¿e za bardzo siê boisz, ale nie masz co do tego pewnoœci, spójrz na swoje dziecko.

Nadmierny lêk rodziców mo¿e mieæ ró¿ne Ÿród³a i objawiaæ siê w ró¿ny sposób, ale zawsze odbija siê na

dziecku.

Blisko czteroletnia Zosia od kilku miesiêcy chodzi do przedszkola. Nadal jednak bardzo prze¿ywa rozstania z

matk¹. Mama codziennie rozmawia z wychowawczyni¹ o córce i bardzo siê martwi, Zosia bowiem nie w³¹cza

siê do wspólnych zabaw, rzadko siê odzywa, najchêtniej sama bawi siê lalk¹. Na ró¿ne propozycje

wychowawczyni odpowiada: "nie umiem".

Pozwól maluchowi na samodzielne poznawanie œwiata. Jeœli dziecko uczy siê od rodziców, ¿e œwiat nie jest

bezpieczny, czuje siê w tym œwiecie niepewnie i samo zaczyna siê baæ. Je¿eli rodzice dr¿¹ ze strachu o

malucha, zwykle ograniczaj¹ jego mo¿liwoœci poznawania œwiata. Naturalna ciekawoœæ ma³ego cz³owieka

mo¿e zostaæ st³umiona przez sta³e ostrze¿enia, zakazy i nakazy. Dzieci, które siê im podporz¹dkowuj¹, nie

maj¹ okazji do nabywania wielu umiejêtnoœci, przeprowadzania eksperymentów, podejmowania ryzyka.

Zdobywaj¹ mniej doœwiadczeñ, nie rozwijaj¹ wiary w swoje si³y i mo¿liwoœci. Staj¹ siê bierne i nie wykazuj¹

w³asnej inicjatywy. Nie maj¹ odwagi rozstawaæ siê z matk¹ ani przy³¹czaæ siê do rówieœników.

Postaraj siê byæ œwiadoma momentów, kiedy zaczynasz siê martwiæ na zapas, i powstrzymaj swoj¹ reakcjê.

Rozmawiaj z innymi rodzicami o ich doœwiadczeniach.

Pomó¿ dziecku uwierzyæ w siebie. Rodzice, którzy za bardzo siê boj¹, czêsto nadmiernie koncentruj¹ siê na

rozwoju malucha. Martwi¹ siê, gdy nie radzi sobie on z czymœ tak dobrze jak rówieœnicy, i staraj¹ siê

przyspieszaæ jego rozwój. Dziecko czuje, ¿e nie spe³nia ich oczekiwañ, i staje siê jeszcze bardziej niepewne.

Coraz mniej wierzy w siebie, zamyka siê wiêc w sobie i nie podejmuje nowych zadañ, boj¹c siê kolejnej

pora¿ki. Zamiast wci¹¿ porównywaæ dziecko z innymi , staraj siê koncentrowaæ siê na jego mocnych

stronach. Dostrzegaj jego si³ê i potencja³. Zwracaj uwagê na to wszystko, co mu siê udaje i co mu przynosi

radoœæ. Jeœli stale martwisz siê, czy dziecko dobrze siê rozwija, skonkontaktuj siê z lekarzem lub

psychologiem. Czasem jedna wizyta wystarczy, aby uzyskaæ uspokajaj¹c¹ odpowiedŸ na drêcz¹ce ciê

w¹tpliwoœci albo odkryæ nowy kierunek myœlenia czy dzia³ania.

Dziecko potrzebuje regu³

Czteroletni Bartek zachowuje siê zupe³nie inaczej ni¿ Zosia. Wszêdzie pcha siê pierwszy, ani chwili nie

usiedzi spokojnie. Wyrywa dzieciom zabawki, czasem niszczy ich prace, a swoich nigdy nie koñczy. Nic

dziwnego, ¿e dzieci go nie lubi¹ i czêsto siê na niego skar¿¹.

O ile rodzice Zosi zapewne oczekuj¹ od niej zbyt wiele, to rodzice Bartka nie stawiaj¹ mu nadmiernych

wymagañ. Jego mama stara siê byæ idealn¹ matk¹. Sama nie czu³a siê dobrze traktowana w dzieciñstwie,

wiêc chce, ¿eby z synem by³o inaczej. Nigdy jednak nie jest pewna, czy postêpuje w³aœciwie. Czasem

próbuje Bartka do czegoœ nak³oniæ, ale szybko siê wycofuje, gdy ch³opiec zaczyna siê z³oœciæ. Najwa¿niejsze

przecie¿, ¿eby czu³ siê kochany.

Daj maluchowi szansê, by nauczy³ siê radziæ sobie z emocjami. Rodzice, którzy za bardzo siê boj¹,

koncentruj¹ siê nieustannie na dziecku. Staraj¹ siê natychmiast zaspokajaæ wszelkie jego potrzeby, przez co

dziecko nie uczy siê znosiæ jakiejkolwiek frustracji. P³acz czy krzyk malucha budzi lêk rodziców, wiêc staraj¹

siê szybko je uspokoiæ. Dziecko nie ma okazji nauczyæ siê panowaæ nad ze swoimi emocjami. Poniewa¿

rodzice s¹ gotowi we wszystkim mu pomagaæ, nie uczy siê te¿ zmagaæ z trudnoœciami i zniechêca siê przy

pierwszym niepowodzeniu.

Ucz dziecko zasad. Rodzice, którzy siê niepewnie czuj¹, maj¹ k³opot z wprowadzaniem wyraŸnych regu³.

Dziecku trudniej siê przez to uczyæ przestrzegania wa¿nych norm spo³ecznych: dzielenia siê z innymi,

czekania na swoj¹ kolej, niewyrywania zabawek. W efekcie jest mniej dojrza³e emocjonalnie i spo³ecznie od

rówieœników. Zwykle te¿ - nadmiernie chronione - nie ma okazji do rozwoju sprawnoœci fizycznej, która

przydaje siê w wielu zabawach.

Dzieci te nie radz¹ sobie zbyt dobrze w przedszkolu czy szkole. Ich pozycja wœród rówieœników zwykle nie

jest wysoka; czêsto s¹ wrêcz odrzucane. Nic dziwnego, ¿e siê lêkaj¹ i z³oszcz¹: przecie¿ w domu by³y

zawsze w centrum uwagi, a ich potrzeby by³y najwa¿niejsze!

Potrzebny rozs¹dek

Starajmy siê wiêc zachowaæ zdrowy rozs¹dek. Przestañmy dzia³aæ tak, jakby z ka¿dej strony na malucha

czyha³o niebezpieczeñstwo. Dzieci potrzebuj¹ naszej troski, ale nie potrzebuj¹, byœmy siê o nie nieustannie

zamartwiali i nadmiernie je chronili. Naszym zadaniem jest przecie¿ pozwalaæ im krok po kroku uniezale¿niaæ

siê od nas i stawaæ coraz bardziej samodzielnym. Jeœli nie pozbêdziemy siê niepotrzebnego niepokoju,

bêdzie to trudne.

Samo uœwiadomienie sobie, ¿e za bardzo siê boimy, jest ju¿ du¿ym krokiem w kierunku uporania siê z tym

problemem. Jeœli jednak dalej czujemy siê niepewnie, mo¿emy zwróciæ siê o pomoc do psychoterapeuty. Nie

tylko ze wzglêdu na dziecko, ale tak¿e dlatego, ¿e nam samym bêdzie ³atwiej ¿yæ bez lêku. W gruncie rzeczy

œwiat nie jest taki straszny, skoro uda³o nam siê prze¿yæ do tej pory!

Sta³e trzymanie dziecka przy sobie i ograniczanie jego aktywnoœci wcale nie daje gwarancji

bezpieczeñstwa. Lepiej wprowadziæ kilka jasnych regu³, jak obchodziæ siê z niebezpiecznymi

urz¹dzeniami czy poruszaæ po ulicy, i w tych ramach pozwoliæ maluchowi na samodzielne

poznawanie œwiata. Dzieci maj¹ swój rozum i wcale nie chc¹ zrobiæ sobie krzywdy.

Chcemy, by dziecko wierzy³o w siebie i odwa¿nie podejmowa³o nowe wyzwania, ¿eby umia³o ¿yæ z

innymi i potrafi³o wytrwale zmagaæ siê z trudnoœciami. Ale nie zawsze dajemy mu szansê nauczenia

siê tego wszystkiego. Pamiêtajmy, ¿e wiara w siebie, wytrwa³oœæ w d¹¿eniu do celu czy umiejêtnoœæ

panowania nad swoimi emocjami nie bior¹ siê znik¹d. S¹ efektem doœwiadczeñ, z których

najwa¿niejsze zbieramy we wczesnym dzieciñstwie.

SprawdŸ, czy boisz siê za bardzo?

Zaznacz ka¿de stwierdzenie, które do ciebie pasuje:

1. Gdy moje dziecko p³acze, natychmiast staram siê je uspokoiæ.

2. Jeœli moje dziecko nie robi tego, o co je proszê, martwiê siê, ¿e nie umiem z nim postêpowaæ.

3. Jeœli moje dziecko ubrudzi siê przed przyjœciem goœci, szybko je przebieram, gdy¿ bojê siê, co o mnie

pomyœl¹.

4. Po po³o¿eniu dziecka do ³ó¿ka d³ugo jeszcze nie mogê siê odprê¿yæ.

5. Bardzo siê niepokojê, kiedy moje dziecko siê skar¿y, ¿e coœ je boli.

6. Kiedy zostawiam dziecko w przedszkolu czy z opiekunk¹, zawsze siê trochê obawiam o jego

bezpieczeñstwo.

7. Gdy moje dziecko nie umie czegoœ, co umiej¹ ju¿ jego rówieœnicy, staram siê je szybko tego nauczyæ.

8. Gdy mojemu dziecku coœ nie wychodzi, zawsze jestem gotowa mu pomóc.

Jeœli zaznaczy³aœ przynajmniej trzy stwierdzenia, to pewnie nale¿ysz do matek, które za bardzo siê

boj¹. Spróbuj skorzystaæ z nastêpuj¹cych wskazówek:

* Próbuj zachowywaæ siê tak, aby nadmiernie nie ograniczaæ dziecku mo¿liwoœci zdobywania doœwiadczeñ.

* Nie traktuj wszystkiego, co robi twoje dziecko, jak dowodów na to, czy jesteœ dobr¹ czy z³¹ matk¹. Jeœli

dziecko p³acze albo siê z³oœci, nie musisz go natychmiast uspokajaæ. Nie pomagaj mu od razu, gdy z czymœ

sobie nie radzi: daj mu okazjê do samodzielnego zmagania siê z trudnoœciami.

* Nie martw siê tym, co myœl¹ inni ludzie o twoim postêpowaniu z dzieckiem. Mo¿esz ich prosiæ o radê, kiedy

jej potrzebujesz, ale to ty wiesz najlepiej, co dzia³a, a co nie dzia³a w stosunku do twojego dziecka.

* Pamiêtaj, ¿e dzieci rozwijaj¹ siê w swoim w³asnym tempie. Nie staraj siê przyspieszaæ rozwoju dziecka, ale

umo¿liwiaj mu zbieranie doœwiadczeñ i nabywanie nowych umiejêtnoœci.

* Jeœli czêsto prze¿ywasz lêk i niepewnoœæ, to skorzystaj z pomocy psychoteraputy. Uporanie siê z

nadmiernym lêkiem u³atwi ¿ycie tobie i dziecku!

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: