01.Ali Baba i czterdziestu rozbójników.pdf

Format pdf:

cyranek64@gmail.com

"Ali Baba i czterdziestu rozbójników"

Z cyklu: "Baśni 1001 nocy"

Dawno, bardzo dawno temu w pewnym mieście perskiej prowincji Horasanu

żyło sobie dwóch braci, synów tego samego ojca i tej samej matki. Jeden z

nich nazywał się Kasim, a drugi Ali Baba. Ojciec ich był już dawno umarł,

a to, co im w spadku pozostawił, niewielką przedstawiało wartość i nie

stanowiło mienia, które mogłoby stać się ciężarem. Obaj bracia podzielili

między sobą dziedzictwo równo i sprawiedliwie, bez waśni i swarów. Po

podzieleniu ojcowizny Kasim ożenił się z bardzo bogatą niewiastą, która

posiadała wiele ziemi uprawnej i ogrodów, winnic i komór wypełnionych

wszelakim dobytkiem i cennymi towarami, które i zliczyć było trudno.

Zaczął więc Kasim trudnić się handlem i został kupcem. Wkrótce też

doszedł do wielkiego majątku, bo los mu sprzyjał, i zasłynął z bogactwa

zarówno wśród kupieckiego stanu, jak i wśród innych zamożnych i znacznych

ludzi. Jego brat Ali Baba natomiast pojął za żonę biedną dziewczynę,

która nie miała ani dirhema*, ani denara*, ani domu, ani kawałka gruntu.

Toteż w krótkim czasie wydał wszystko, co odziedziczył po ojcu, i doszło

do tego, że zagnieździły się u niego nędza i ubóstwo wraz ze wszystkimi

towarzyszącymi im zawsze troskami i kłopotami. Ali Baba był bezradny i

nie wiedział, co począć. Nie widział już możliwości, jak się przeżywić i

utrzymać przy życiu. A był przecież człowiekiem, któremu nie brakowało

wiedzy i rozumu, ćwiczony był w naukach i obyty w świecie. Lamentował

więc nad swoją niedolą w mowie wiązanej, a wypowiedziawszy wierszem

gorzkie skargi, począł zastanawiać się nad swym tragicznym położeniem.

Dokąd od tej nędzy uciec? Skąd zdobyć środki utrzymania? Czym zarobić na

chleb powszedni? I w końcu tak sam do siebie powiada: - Kiedy za

pieniądze, które mi jeszcze pozostały, kupię siekierę i nabędę kilka

osłów, udam się w górę, narąbię trochę drzewa, a potem zejdę znów w

dolinę i sprzedam drwa na miejskim rynku, to na pewno tyle za to dostanę,

że moja bieda się skończy i będę mógł przeżywić rodzinę. Jak postanowił,

tak i zrobił. Szybko zakupił osły i siekierę. Nazajutrz wczesnym rankiem

wyruszył w góry z trzema osłami, z których każdy nie był mniejszy od

muła. Tam pozostał przez cały dzień zajęty ścinaniem drzewa i wiązaniem

drew w wiązki. Kiedy zaś zapadł wieczór, naładował drwa na osły i podążył

z nimi do miasta. Tam drzewo spieniężył, a z uzyskanej gotówki mógł -już

coś niecoś zakupić dla siebie i rodziny. W ten sposób pozbył się

kłopotów, i troski już go nie gnębiły. Chwalił więc i wielbił Allacha, i

spędził noc z lekkim sercem, w pogodnym usposobieniu i ze spokojną głową.

Kiedy znów nadszedł ranek, Ali Baba wybrał się ponownie w góry i postąpił

tak samo jak poprzedniego dnia. I to weszło mu w zwyczaj. Co rano

wyruszał w góry, a wieczorem powracał do miasta, udawał się, na bazar,

aby drwa sprzedać, a z uzyskanych pieniędzy poczynić zakupy na utrzymanie

rodziny. Z czasem przyzwyczaił się uważać cały ten proceder za

błogosławieństwo i stale go uprawiał. Aż pewnego dnia, kiedy znów,

przebywał w górach i rąbał drzewo, ujrzał tumany kurzu, które unosiły

się, w powietrzu i przysłaniały wszystko jakby szarym welonem. Gdy chmura

kurzu się rozwiała, ukazała się gromada jeźdźców podobnych do groźnych

lwów. Byli uzbrojeni po zęby, przyodziani w błyszczące pancerze i z

krzywymi szablami u boku. Każdy miał w ręku dzidę, a sajdak* z łukiem i

strzałami przewieszony przez plecy. Ali Baba zląkł się. Trzęsąc się i

drżąc na całym ciele, podbiegł do wysokiego drzewa, wdrapał się na jego

wierzchołek i ukrył w listowiu, aby stać się niewidzialnym dla jeźdźców,

których wziął za rozbójników. Tak ukryty w koronie drzewa, bacznie

przyglądał się nieznajomym. Wnet rozpoznał, że naprawdę byli to zbójcy i

łotrzykowie, policzył ich i stwierdził, że było ich czterdziestu, a każdy

dosiadał szlachetnego konia. Wtedy Ali Baba zląkł się jeszcze bardziej, a

strach legł na nim ciężkim brzemieniem. Jego członki drżały, ślina

wyschła mu w ustach i sam już nie wiedział, co się z nim dzieje. Jeźdźcy

tymczasem zatrzymali się, zeskoczyli z koni i zawiesili im worki z

jęczmieniem na łbach. Następnie każdy ze zbójców chwycił za torbę

przytroczoną do siodła, zdjął ją z końskiego grzbietu i przewiesił sobie

przez ramię. Wszystko to działo się, gdy Ali Baba im się przyglądał z

wierzchołka drzewa. Herszt zbójców, który kroczył na przedzie, podszedł

do skalnej ściany i zatrzymał się przed małą, kutą z żelaza furtką, tak

zarośniętą krzewami i głogiem, że z daleka jej widać nie było. Toteż Ali

Baba, choć był tu już nieraz, nigdy jej przedtem nie dostrzegł i nie

zauważył. Kiedy tak zbójcy przed kutą z żelaza furtką stali, herszt

zawołał, jak mógł tylko najgłośniej: Sezamie, otwórz się! I w tym samym

momencie, kiedy te słowa wymówił, furtka się otwarła. Herszt wszedł

pierwszy do środka, a czterdziestu zbójców za nim, dźwigając na plecach

swoje ciężkie torby. Ali Baba nie mógł wyjść ze zdumienia, nie wiedząc,

co to wszystko znaczy, i pomyślał, że każda torba musi być pełna bitych

srebrnych monet i czerwonego złota. I naprawdę tak było. Łotrzykowie ci

bowiem zwykli byli napadać na szerokich traktach, plądrować wsie i

miasteczka i znęcać się nad ich mieszkańcami, aby z nich ostatni grosz

wydusić. Każdorazowo zaś kiedy obrabowali karawanę czy splądrowali wieś,

wieźli swój łup w to odległe i dobrze ukryte miejsce, niedostępne dla

oczu innych ludzi. Ali Baba siedział w swojej kryjówce na drzewie,

przyczaiwszy się nieruchomo, aby nie zdradzić swej obecności. Nie

spuszczał jednak furtki z oka i czekał, co dalej nastąpi. Wreszcie

prowadzeni przez swego herszta wszyscy zbójcy z pustymi torbami

powychodzili z jaskini jeden za drugim. Potem przytroczyli znów torby do

siodeł, tak jak mieli je przedtem, założyli wierzchowcom wędzidła,

wskoczyli na siodła i odjechali w tym samym kierunku, skąd przybyli.

Oddalali się powoli, aż znikli mu z oczu. Ali Baba siedział nieruchomo na

swym drzewie i ze strachu ledwie śmiał oddychać. Kiedy jednak zbójcy

znikli mu wreszcie z oczu, zsunął się z drzewa i podszedł do kutej w

żelazie furtki. Tam przystanął i przyglądając się jej pytał siebie w

duchu: "Czy też furtka ta otworzy się przede mną, kiedy zawołam jak

herszt zbójców: Sezamie, otwórz się?!" Potem podszedł całkiem blisko,

wymówił te słowa i - patrzcie - furtka się otwarła. Rzecz miała się

bowiem tak: miejsce to było przez złe duchy i dżinny* zaczarowane i

potężną mocą czarodziejską zaklęte. A słowa Sezamie, otwórz się! były

tajemnym zaklęciem, aby miejsce to z mocy czarodziejskiej wyzwalać i kutą

w żelazie furtkę otwierać. Kiedy Ali Baba ujrzał, że furtka się otwarła,

wszedł do środka. Ale jak tylko przeszedł przez próg, furtka się za nim

zatrzasnęła. Ali Baba przeraził się okropnie, ale kiedy potem pomyślał,

że zna słowa zaklęcia Sezamie, otwórz się!, przerażenie go opuściło i

powiedział sobie w duchu: "Nic mnie to nie obchodzi, że furtka się

zatrzasnęła, ponieważ znam zaklęcie, którym mogę ją znowu otworzyć. Potem

zrobił kilka kroków naprzód, a ponieważ mniemał, że jaskinia jest

pozbawiona światła, nie mógł się nadziwić, gdy ujrzał przed sobą jasną

salę wykładaną marmurem z wysokimi kolumnami i wspaniałymi ozdobami na

ścianach. W sali było nagromadzone tyle potraw i napoi, ile dusza

zapragnie. Stamtąd Ali Baba przeszedł do drugiej sali, która była jeszcze

większa i obszerniejsza od pierwszej. Były tam przedziwne sprzęty,

wysadzane najrzadszymi kamieniami, których blask oślepiał i których

piękna nikt nie zdoła opisać. Leżało tam mnóstwo sztab szczerego złota

oraz przeróżnych przedmiotów kowanych z czystego srebra. Denary i dirhemy

leżały usypane w kupy niczym żwir czy piasek w nieprzeliczonej ilości.

Gdy Ali Baba po tej wspaniałej sali przez chwilę się rozejrzał, otwarły

się przed nim jeszcze jedne drzwi. Przez nie wszedł do trzeciej sali,

która była jeszcze wspanialsza i piękniejsza od poprzednich i cała

wypełniona po brzegi najwykwintniejszymi tkaninami ze wszystkich krain

świata. Były tam bele kosztownej delikatnej bawełny, cienkie jedwabie i

wypukły złotogłów. Nie było chyba ani jednego gatunku tkanin, którego byś

w tej sali nie znalazł. Pochodziły one z syryjskich równin i odległych

afrykańskich krain, z Chin i doliny Indii, z Nubii i najdalszych

prowincji Hindustanu. Następnie Ali Baba przeszedł jeszcze do innej sali,

pełnej drogich kamieni, która była największa i najcudowniejsza ze

wszystkich. Znajdowały się tam lśniące matowym blaskiem perły i różne

klejnoty, których nie można było ogarnąć wzrokiem ani przeliczyć,

opalizujące hiacynty*, ciemnozielone szmaragdy, blade turkusy i

różnokolorowe topazy. Pereł leżały całe góry, a obok nich - przejrzyste

agaty* i różowe korale. Wreszcie Ali Baba przeszedł do jeszcze jednej

sali, pełnej zamorskich korzeni, kadzidła i przeróżnych wonności. I to

była już ostatnia sala. Znajdowały się tam specjały najbardziej wyszukane

i najdelikatniejsze. Gorzka woń aloesu* i mocny zapach piżma*` unosiły

się w powietrzu, ambra* i cynamon roztaczały najpiękniejszy aromat.

Słodki zapach mirry*, wody różanej i mieszanina różnych innych wonności

napełniały całą salę. jak drwa na opał leżało wszędzie drogocenne drzewo

sandałowe, a zamorskie korzenie rozrzucone były niczym chrust, jakby nie

miały wartości. Ali Baba był widokiem tych wszystkich niezmierzonych

skarbów oślepiony i niemal nie postradał zmysłów, a rozum jego był

bezradny. Stał tak przez chwilę nieruchomo, jakby odurzony i urzeczony

tym cudownym widokiem. Potem podszedł bliżej skarbów, aby im się

dokładniej przyjrzeć. To brał do ręki najczarowniejszą z pereł, to

wyszukiwał wśród klejnotów najdrogocenniejszy kamień, to odkładał na bok

sztukę złotogłowiu, to znów ulegał pokusie i podchodził do błyszczącego

złota. Zbliżał się do delikatnych i cienkich jedwabi i wchłaniał w siebie

aromaty aloesu i kadzidła. Wreszcie powiedział sobie w duchu, że gdyby

zbójcy nawet gromadzili te wszystkie skarby przez długie szeregi lat, nie

zdołaliby przecie nazbierać nawet drobnej części tego bogactwa. Skarbiec

musiał już istnieć, zanim zbójcy do niego trafili, i na pewno nie nabyli

oni tych bogactw w uczciwy i zgodny z prawem sposób. Toteż jeśli on, Ali

Baba, tę sposobność wykorzysta i weźmie sobie trochę z tych wszystkich

nieprzeliczonych skarbów, nie popełni grzechu i na pewno nie zasłuży na

naganę. A wreszcie ponieważ skarbów tych jest tyle, że zbójcy z pewnością

nigdy nie mogli ich porachować, nie zmiarkują, jeśli coś niecoś z nich

ubędzie, i nigdy się o tym nie dowiedzą. Pomyślawszy tak, Ali Baba

postanowił z leżącego tam złota wziąć tyle, ile będzie mógł udźwignąć, i

zaczął wynosić wory pełne złotych monet; a za każdym razem, kiedy chciał

wejść czy wyjść, wymawiał zaklęcie: Sezamie, otwórz się! i furtka się

posłusznie otwierała. Kiedy zaś skończył wynosić przeznaczoną do zabrania

część skarbów, objuczył nimi osły, ukrywając wory ze złotem pod cienką

warstwą drzewa opałowego. Po czym pognał ciężko objuczone zwierzęta, aż

znów dotarł do miasta i w wesołym i pogodnym nastroju powrócił do swego

domu. Kiedy Ali Baba przestąpił próg domu, zamknął szczelnie za sobą

drzwi, ponieważ obawiał się, aby ludzie go nie podpatrzyli. Przywiązawszy

osły w stajni i zadawszy im paszy, wziął jeden wór ze złotem, zaniósł go

do żony i rzucił jej do stóp. Potem zszedł znów na dół i przyniósł drugi.

I tak nosił jeden wór po drugim, aż wszystkie zostały wniesione na

piętro. Żona jego przypatrywała się temu z coraz to większym zdumieniem.

Kiedy zaś dotknęła jednego z worów i poczuła twarde monety, oblicze jej

pobladło, a serce w niej zamarło. Myślała bowiem, że mąż jej całe to

złoto ukradł. Zawołała więc: - Coś ty narobił, nieszczęsny człowiecze?

Nie potrzeba nam nieuczciwie nabytego majątku i kradzionego mienia nie

pragnę. Wystarczy mi to, czym Allach mnie obdarzył. Zadowolona jestem z

mego ubóstwa i składam dzięki Allachowi za to, co mi przeznaczył. Nie

pożądam tego, co inni posiadają, i nie chcę tego, co mi się nie należy! -

Niewiasto - odparł jej Ali Baba - miej ufność i poniechaj udręki! Daleki

jestem od tego, aby ręka moja mogła dotknąć niesprawiedliwego bogactwa.

Te monety znalazłem w jaskini pełnej skarbów. Skorzystałem ze

sposobności, która mi się nadarzyła, wziąłem złoto i oto je przynoszę.

Potem opowiedział żonie całe zajście ze zbójcami od początku aż do końca.

Nie powtarzamy tu jednak jego opowiadania, aby czytelników nie nużyć.

Skończywszy opowiadać, Ali Baba przestrzegł swą żonę, aby trzymała język

za zębami i tajemnicy nikomu nie zdradziła. Kiedy żona Ali Baby wszystko

to usłyszała, zdziwiła się bardzo, wszelki strach ją opuścił, a potężna

radość wypełniła jej serce. Ali Baba wypróżnił wory w izbie, a kiedy ze

wszystkich złotych monet usypał wielki kopiec, żona, zaskoczona ich

ilością, zaczęła je rachować. Wtedy Ali Baba rzekł do niej: - Głupia, nie

zdołasz ich przeliczyć, nawet gdybyś liczyła je przez dwa dni. To zajęcie

bezcelowe, nie potrzebujesz tego teraz czynić, lepiej wykopiemy dół i

schowamy w nim nasz skarb, aby rzecz się nie wydała i nikt naszej

tajemnicy nie wykrył. A żona Ali Baby na to: - Jeśli nie chcesz, żeby

złoto było przeliczone, to pozwól je przynajmniej zmierzyć, abyśmy choć

mniej więcej wiedzieli, ile tego mamy. - Rób, co ci się podoba - odparł

Ali Baba - ale obawiam się, że ludzie się dowiedzą o tym, co się nam

przytrafiło, a wtedy zasłona opadnie z naszej tajemnicy i będziemy

żałowali, kiedy będzie już za późno. Lecz żona Ali Baby nie zważała na

słowa męża i wyszła, aby pożyczyć szaflik do mierzenia zboża. Nie

posiadała bowiem żadnej miary w domu, ponieważ była bardzo biedna. Poszła

więc do swojej szwagierki, żony Kasima, i poprosiła ją o szaflik. Ta

zgodziła się chętnie, ale idąc po szaflik powiedziała w duchu: "Żona Ali

Baby jest przecież bardzo uboga i w ogóle nigdy nie miała nic do

mierzenia. Skądże by mogła mieć dzisiaj jakieś ziarno, aby je tym

szaflikiem mierzyć? Strasznie była ciekawa dowiedzieć się wszystkiego

dokładnie. Dlatego też wlała na dno szaflika trochę wosku, aby coś niecoś

z mierzonego ziarna doń się przylepiło. Potem wręczyła szaflik ubogiej

szwagierce. Ta wzięła szaflik, podziękowała za uprzejmość i wróciła

pośpiesznie do domu. Usiadła, aby złoto przemierzyć, i okazało się, że

było tego dziesięć szaflików. Radośnie podniecona, opowiedziała o tym

mężowi, który tymczasem wykopał głęboki dół. Do dołu wrzucił złoto i

przyklepał nad nim ziemię. Żona jego zaś pobiegła, aby odnieść szaflik

szwagierce. Zostawmy teraz ich oboje i zajmijmy się małżonką Kasima.

Skoro tylko żona Ali Baby ją opuściła, małżonka Kasima zajrzała do

szaflika i zauważyła złotą monetę, która się przylepiła do wosku. Była

tym niesłychanie zdziwiona, ponieważ wiedziała, że Ali Baba jest ubogim

człowiekiem, i przez chwilę siedziała, nie bardzo wiedząc, co dalej

począć. Potem przekonawszy się jeszcze raz, że u Ali Baby mierzono

prawdziwe złoto, zawołała: - Ali Baba twierdzi, że jest ubogi, a mierzy

złoto szaflikami! Skąd się wzięło u niego takie bogactwo? W jaki sposób

doszedł do takiej ilości złota? I zawiść wkradła się do jej serca i

rozpaliła w jej duszy istny pożar. Czekała więc na powrót swego męża

pełna bolesnej niecierpliwości. Jej małżonek Kasim zwykł był codziennie

wczesnym rankiem udawać się do swego sklepu i pozostawać tam aż do

późnego wieczoru, poświęcając cały swój czas sprzedaży i kupnu oraz

wszelkim interesom handlowym. Tego dnia wszakże małżonka nie mogła się go

wprost doczekać, pożerana troską i zazdrością. Kiedy nadszedł wieczór i

mrok już zapadł, Kasim zamknął sklep i udał się do domu. Skoro tylko

wszedł do izby, ujrzał swoją żonę ponuro spoglądającą przed siebie, z

miną wielce zafrasowaną. Oczy miała zapłakane, a serce pełne trosk.

Ponieważ Kasim ją bardzo kochał, zapytał natychmiast: - Co ci się stało,

radości moich oczu i skarbie mojego serca? Czym się tak turbujesz? Czemu

ronisz łzy? A małżonka Kasima na to: - Jesteś do niczego i nie umiesz

niczemu podołać. Och, czemuż nie wyszłam za twojego brata! On, to co

innego, chociaż zasłania się ubóstwem, szczyci się swoją biedą i boży

się, że nie ma żadnego majątku, ma jednak tyle złota, że tylko jeden

Allach może je porachować, i dlatego trzeba je mierzyć szaflikami. Ty

zaś, który twierdzisz, że jesteś zamożny i majętny, i który pysznisz się

swoim bogactwem, w gruncie rzeczy jesteś nędzarzem w porównaniu z bratem.

Liczysz swoje denary po jednemu i widocznie zadowoliłeś się byle czym, a

jemu odstąpiłeś lwią część spadku. Potem opowiedziała mężowi, co się

przydarzyło jej z żoną Ali Baby, jak ta pożyczyła od niej szaflik, a ona

wylała na dno trochę wosku i jak złota moneta się do wosku przylepiła.

Kiedy Kasim wysłuchał jej słów i obejrzał dokładnie monetę, nabrał

przekonania, że jego brat musi być bardzo bogaty. Ale Kasim się z tego

nie cieszył, przeciwnie, wielka zazdrość opanowała jego serce i powziął

złe zamiary wobec brata. Był bowiem z natury zawistny i podejrzliwy,

nikczemny i skąpy. Spędził więc ową noc wraz z żoną w ponurym nastroju,

gdyż wielkie było ich poczucie krzywdy i gorzkie rozpamiętywanie. Nie

zmrużyli oka, a sen omijał ich z daleka. Pełni niepokoju, nie

zdrzemnąwszy się nawet na chwilę, przeleżeli całą noc, aż nastał świt i

rozjaśnił świat dookoła. Odmówiwszy ranną modlitwę, Kasim udał się jak

mógł najwcześniej do swego brata i wszedł niespodziewanie do jego domu.

Skoro Ali Baba go ujrzał, przywitał się z nim grzecznie i przyjął jak

najgościnniej. Okazał radość z jego przybycia i poprosił, aby usiadł na

honorowym miejscu. Kiedy Kasim tam usiadł, tak do swego brata powiada: -

Kochany bracie, dlaczego udajesz, że jesteś ubogi i niezamożny, gdy

tymczasem posiadasz bogactwa, których nawet ogień zniszczyć nie może? Z

jakiego powodu jesteś taki skąpy i prowadzisz takie nędzne życie?

Posiadając tak wielki majątek, mógłbyś o wiele więcej wydawać! Bo i na

cóż człowiekowi pieniądze, jeśli ich nie używa? Wiesz chyba, że skąpstwo

należy do najgorszych i najszpetniejszych grzechów i zaliczane jest do

najbardziej nikczemnych i ohydnych wad! A brat jego na to: - Ach, oby to

naprawdę tak było, jak powiadasz! Ale tak nie jest. Jestem biednym

człowiekiem i nie posiadam innego majątku, jak tylko moje osły i moją

siekierę. To, co powiedziałeś, wydaje mi się nader dziwne i nie mogę

sobie tego w żaden sposób wytłumaczyć! Ale Kasim ciągnął dalej: - Twoje

kłamstwa i udawanie teraz ci już na nic się nie zdadzą. Nie dam się

nabrać, gdyż prawda o tobie wyszła na jaw, a to, co ukrywałeś, zostało

odsłonięte. - Potem pokazał mu złotą monetę, która się do wosku

przylepiła, i powiedział: - Oto, co znaleźliśmy w szafliku, któryście od

nas pożyczali. Gdybyś nie miał tyle złota, to szaflik byłby wam

niepotrzebny, aby nim złoto mierzyć! Teraz dopiero Ali Baba zrozumiał, że

spadła zasłona i tajemnica jego ukazała się w pełnym świetle; a to

wszystko dlatego, że jego żona była tak głupia, iż zachciało się jej

złoto szaflikiem mierzyć, a on popełnił wielki błąd, że na to pozwolił.

Ale czy jest na świecie taki rumak, który się nigdy nie potknie? Albo czy

jest taka strzała, która nigdy nie chybi celu? Uświadomił więc sobie Ali

Baba, że omyłki swojej nie zdoła inaczej naprawić, jak tylko przez

wyjawienie tajemnicy, i że obecnie jedynie słusznym będzie nic już nie

ukrywać i brata we wszystko wtajemniczyć. Zresztą ponieważ w jaskini było

tego złota więcej, niż można to było sobie wyobrazić, jego własne

szczęście nic na tym nie ucierpi, jeśli podzieli się nim ze swym bratem i

pewną część skarbów mu odda. Ba, nie zdołaliby zużytkować wszystkiego,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: