„ATRAKCYJNOŚĆ WZAJEMNA”                                                                           WZAJEMNA PERCEPCJA

1.        Pierwsze wrażenie często uważane jest za najważniejsze. W dużym stopniu poddane jest działaniom stereotypów, Przesadne przywiązywanie wagi do pierwszego wrażenia podobnie jak nadmierne akcentowanie informacji późniejszych jest jednym z mechanizmów postawo twórczych ale i deformujących. Ludzie będąc nieświadomie podatni na kolejność poznawania różnych cech partnera w zależności od niej przypisują niektórym cechom znaczenie zbyt duże bądź zbyt małe w stosunku do rzeczywistości

        Bardzo ważne są również oddziaływania kontekstu sytuacyjnego i subiektywnych oczekiwań wytwarzanych na                     podstawie wcześniej zdobytych inf. o partnerze. Pod wpływem tych inf. zaznacza się nie tylko zmiana percepcji ale także          zmiana zachowania. Negatywne nastawienie wzbudza niechęć do dalszych kontaktów. Taki rodzaj postawy to „autystyczna      wrogość”- wrogość sztywna i niezmienna, nie dopuszczająca do jakichkolwiek kontaktów. Bywa bardzo trwała Zerwanie kontaktów jest silnym usztywnieniem negatywnych wzajemnych postaw.

„Zjawisko stereotypu społecznego(etnicznego, generacyjnego itd.)”- Reputacja jaką cieszy się człowiek staje się jego rzeczywistym społecznym obrazem odnosi się nie tylko do jednostki ale także do grup. Łączy się z tym

„Proces poznania przed poznaniem” przekonania że znamy kogoś opierając się tylko na możności zakwalifikowania go do jakiejś grupy . Jednym z częstych kryteriów są cechy wyglądu zewnętrznego(przekonanie o związku niektórych cech fizycznych z psychicznymi)

Ludzie dysponują tzw. „ukrytymi teoriami osobowości”- indywidualny zespół przekonań o tym jakie cechy fizyczne łączą się z jakimi psychicznymi. Dzięki nim można przewidywać zachowanie człowieka i przypisywać mu wiele cech opierając się na znajomości cechy uważanej za główną(jedną z takich cech kluczy jest płeć).Podporządkowane są one „zasadzie jednostronnego selekcjonowania”- łączenie przekonań na temat danej osoby lub grupy w jeden zwarty niesprzeczny wewnętrznie zespół. Dzieje się tak gdyż chcemy osiągnąć możliwość stabilnego uporządkowanego przewidywania. Dlatego tez kodujemy informacje w terminach pozytywnych i negatywnych dlatego istnieje tendencja do dostrzegania tylko pozytywnych cech u osób które lubimy i tylko negatywnych u osób których nie lubimy.

2.        Znaczenie nastawienia- Zdarza się że chcąc coś dostrzec dokonujemy takich modyfikacji własnego systemu percepcyjnego że widzimy właśnie to co chcemy a nie to co istnieje naprawdę.

Chwilowy stan wzbudzenia może spowodować zupełnie inną reakcję na ten sam bodziec niż w stanie spokoju.

W dużym stopniu widzimy to co chcemy. Spowodowane jest to selektywnością wyboru różnych aspektów rzeczywistości. Przebiega ona na 3 poziomach: zmysłowego spostrzegania, zapamiętywania i rozumienia, oraz interpretowania.

Negatywne nastawienie kształtuje procesy poznawcze tak że niemal nie jest możliwe dostrzeżenie pozytywnych stron partnera. Nastawienie pozytywne(zwłaszcza o silnym zabarwieniu emocjonalnym) może spowodować idealizacje.

Mechanizm idealizacji polega na przypisywaniu aktualnemu bądź byłemu partnerowi cech wyłącznie pozytywnych upragnionych i nie dostrzeganiu cech negatywnych

Atrybucja- proces w którym ocenione zachowania stają się podstawą wnioskowania o cechach  i motywacjach wewnętrznych. Chodzi o przypisywanie źródeł zachowania wewnętrznym cechom człowieka bądź zewnętrznej sytuacji. Ma to poważne konsekwencje dla atrakcyjności

Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne określające zachowanie mogą być podzielone na zmienne i trwałe.

Ważnym elementem wpływającym na formułowanie wniosków o partnerze jest stopień dostosowania jego zachowań do wymogów sytuacji. Jeśli jakieś zachowanie jest w pełni zgodne z wymogami sytuacji społ. i pełnionej roli jego genezy szuka się w rolach człowieka. Jeśli odbiega od oczekiwań społecznych przyjmuje się że pochodzi z indywidualnych cech osoby.

Człowiek reaguje na to co widzi a nie na to co obiektywnie istnieje w danej sytuacji. Percepcja drugiej osoby w pełni podlega tej regule.

Wnioskowanie o osobowości na podstawie zewnętrznie dostrzegalnych cech wynikających z zachowania i wyglądu- tzn. przy pierwszym kontakcie z daną osoba niezbędne jest wszechstronne szybkie rozpoznanie psychiki partnera i podjęcie decyzji o kontynuacji lub przerwaniu kontaktu. Ma to znaczenie wskaźników.

3. Tworzenie ogólnego obrazu partnera- Jeśli człowiek otrzymuje sprzeczne ze sobą inf. określające cechy poznawanej właśnie osoby to można zauważyć wyraźną tendencje do uproszczenia i reinterpretacji w kierunku jednorodności obrazu. „Efekt kolejności”- Jeśli podajemy zbiór cech osoby zaczynając od cech pozytywnych to ogólne wrażenie osoby słuchającej będzie pozytywne i odwrotnie. Jets to jeden z bardzo ważnych elementów modyfikujących proces formowania się postwa interpersonalnych.

Pierwsze wrażenie również podlega zmianie.

„Halo efekt”- ??

„Samo sprawdzająca się przepowiednia”- definicja sytuacji wywołująca taki sposób zachowania który powoduje że pierwotnie fałszywa ocena staje się prawdziwa. (dzieci przypadkowo dobrane połączono w klasie i powiedziano nauczycielowi że są one szczególnie zdolne. W rzeczywistości nie odbiegały od innych dzieci pod względem inteligencji. Nastawienie nauczyciela przekonanego o wyjątkowości dzieci dały taki efekt że dzieci w miarę uczenia się zaczęły przewyższać normalne dzieci inteligencją). Te „przepowiednie” w życiu codziennym skutkują tym że odpowiednio nastawieni działamy w taki sposób aby się spełniały.

W powstawaniu atrakcyjności znaczącą rolę pełnią przede wszystkim nastawienia trwałe bądź tez chwilowe osoby oceniającej a nie ocenianej.

Jeśli chcemy zapewnić sobie przychylność innych osób powinniśmy: pozwalać na to żeby ludzie mogli mówić przy nas dużo o samych sobie bez blokad i ograniczeń, starać się stworzyć atmosferę życzliwego przyzwolenia. Równie ważne sa odpowiednie zdolności i umiejętności społeczne.

A)Model zdolności społecznych- 2 rodzaje zdolności społecznych: zdolności świadomie wypracowane(np. uśmiech stosowany dla zrobienia dobrego wrażenia) oraz niemal nieświadome nawyki i sposoby reagowania(np. podobny uśmiech będący wyrazem spontanicznej radości.

W długotrwałych interakcjach społecznych istnieją 2 plany: zachowania świadome( kształtowane wolą i chęciami)i nieuświadomiony zespół motywów i emocji mogących poważnie utrudniać życie.

Świadome metody postępowania łączą się z nieświadomymi mechanizmami nawykowymi . Zdolności społeczne polegają na właściwym doborze zachowań do danej sytuacji wobec określonego partnera. Umiejętność uzgodnienia współdziałania z innymi osobami jest jedną z ważniejszych zdolności społecznych, warunkiem elementarnym dobrego współżycia.

Trzy szczegółowe procesy społeczne- percepcja społeczna, sprzężenie zwrotne i konstruowanie obrazu partnera.

Niezwykle ważna jest rola sprzężenia zwrotnego. Nie można traktować percepcji jako aktu jednorazowego odbioru inf. o drugiej osobie. Jest to proces sekwencyjny: pierwsze wrażenie wywołuje pierwszą reakcję która powoduje pewne skutki interpersonalne uwzględniane przy kolejnej relacji itd. Sprzężenie zwrotne między efektem a intencją działania utrzymuje się przez cały czas kontaktu dzięki czemu następuje zmniejszenie luki między rzeczywistością a jej wizją. Zachodzi ono na wielu poziomach(sygnały organizujące mowę, regulatory zmiany osoby mówiącej i słuchającej tzw. Regulatory konwersacyjne)  i ma różny czas trwania

Wg M. Knapp’a w trakcie rozmowy istnieją cztery główne zadania: utrzymanie się przy głosie, rezygnacja z głosu, domaganie się głosu i odmowa przyjęcia głosu. Wszystkie są sygnalizowane. Zdolność do właściwego wychwytywania tych sygnałów jest b. Ważnym regulatorem przebiegu rozmowy podobnie jak zdolność właściwego sygnalizowania zamiarów.

Bardzo ważne jest porozumienie polegające na wzajemnym odczytywaniu  uczuć i emocji. Odczytywanie ich jest b. Ważne dla podjęcia decyzji o sposobie zachowania w danej sytuacji(w krótkotrwałych relacjach). W relacjach długotrwałych trzeba wytworzyć trafny obraz partnera i obraz i obraz jego oczekiwań wobec nas. Dopasowanie oczekiwań wzajemnych zwiększa się jedynie przez długotrwałe sprzężenie zwrotne.

Reguła kontekstowych wskazówek- Interpretacja wyrazu mimicznego odgrywa znacznie mniejszą rolę niż kontekst sytuacyjny w jakiej jest dostrzegany

Osoby trafnie percepujące jeden rodzaj inf. popełniają wiele błędów w percepcji innych rodzajów inf. Sprawność w jednej sferze może się łączyć z poważnymi mankamentami poznawczymi w innych sferach.

Dwa procesy silnie modyfikujące trafność poznawczą to a) idealizacja partnera- pewna trwała orientacja wybielająca jego cechy. b)silne emocje aktualnie wzbudzane przez partnera lub sytuację. Ma to olbrzymie znaczenie dla interpretacji zachowania drugiego człowieka.

B)Ryzyko otwartości- Ujawnianie swoich słabych stron jest zachowaniem ryzykownym gdyż daje partnerowi pewną przewagę którą może źle wykorzystać. Świadomość siebie to także świadomość swoich silnych i słabych stron. Obraz siebie powstaje pod wpływem wielu różnych oddziaływań innych osób jak i gromadzenia doświadczeń z samym sobą. Odsłonięcie się niesie ryzyko zranienia. Najbardziej podatni na zranienia są Ci którzy są najbardziej egocentryczni a więc osoby bardzo młode i bardzo stare. Zranienie następuje przez dotknięcie słabych stron, wskazanie tego co partner chciałby ukryć, zminimalizować, wymazać. Krytyka może być źródłem głębokiego kryzysu psychicznego, zaburzeń samooceny i całego porządku rzeczywistości. Kryzys wywołany zranieniem wynika z tego że obraz samego siebie musi być stale społecznie weryfikowany. Człowiek musi się utwierdzać w prawdziwości przekonań o sobie stąd stałe porównanie siebie z otoczeniem zwłaszcza z osobami dla nas znaczącymi.

Wymagania szczerości mogą być spełnione jedynie wtedy   kiedy odczuwamy bezpieczeństwo. Taki stan powstaje w dwóch krańcowych sytuacjach- dobrze znanym(przyjaźń miłość) lub całkowicie powierzchownym ( przypadkowa znajomość której nie mamy planów kontynuować)

Całkowite odsłonięcie się nie jest ani zbyt korzystne ani zbyt bezpieczne.

Sprawa wzajemnej kontroli- człowiek dla nas atrakcyjny to ten który ma nad nami pewną przewagę, władzę może na nas wywierać wpływ.

Atrakcyjność zależy nie tylko od osoby ocenianej. Przynajmniej w róznym stopniu albo i większym także od cech osoby oceniającej. Stan psychiczny podmiotu jest ważnym czynnikiem kształtowania postawy interpersonalnej. Ważnym elementem zdolności społecznych jest więc umiejętność realnego odbioru partnera, przypisywania mu takich właściwości jakie on rzeczywiście posiada.

C)Inne cechy wpływające na percepcję i atrakcyjność

-       gotowość do nawiązywania kontaktów- dostępność danej osoby określana jako gotowość do nawiązywania romansów umawiania się na randki. Zarówno trudnodostępne jak i łatwo dostępne osoby określano wyraźnie negatywnie natomiast osoby przeciętnie dostępne określane były bardzo pozytywnie.

-          wpływ pewności siebie osób na ich ocenę atrakcyjności- cechy krańcowe były oceniane negatywnie, cechy środkowe uzyskały wysoką ocenę. Pewność siebie jest cechą pożądaną tak długo jak długo nie prowadzi do poniżenia partnera.

-          Imię- posiadane imię w pewnym stopniu wyznacza sytuację właściciela. Występuje wyraźny związek między atrakcyjnością imienia nieznajomej osoby a przypisywaniem jej pozytywnych cech. Im bardziej atrakcyjne imię osoby oceniającej tym silniejsza jest u niej tendencja do życzliwego traktowania innych osób(czyli osoby o ładnych imionach przyjaźniej odnoszą się do innych a osoby o brzydkich imionach wykazują więcej dystansu i napięcia)

Nie da się ustalić listy cech wpływających na percepcję i atrakcyjność. Istnieje tu zbyt wiele warunków i zmiennych. Czynniki te saą w wysokim stopniu zależne od kultury i cech społeczności