POLSKIE STOWARZYSZENIE OS�B NIEPE�NOSPRAWNYCH ZARZ�D G��WNY W KRAKOWIE SPORT W REHABILITACJI NIEPE�NOSPRAWNYCH pod redakcj� naukow� Jana �l�y�skiego KRAK�W 1999 Redakcja naukowa i korekta: Jan �l�y�ski T�umaczenie: Magdalena Karwowska Redakcja i korekta wersji angielskiej: Andrzej Pawlicki � Copyright 1999 by Polskie Stowarzyszenie Os�b Niepe�nosprawnych Zarz�d G��wny w Krakowie ISBN 83-87252-10-7 Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Os�b Niepe�nosprawnych Zarz�d G��wny w Krakowie 30-018 Krak�w al. S�owackiego 48 tel.: (+48-12) 633-86-75 fax: (+48-12) 634-15-02 e-mail: pson@uran.ip.krakow.pl Wydano ze �rodk�w Polskiego Stowarzyszenia Os�b Niepe�nosprawnych w Krakowie Wydanie I Nak�ad 500 egz. Realizacja wydawnicza: Katowice Spis tre�ci Przedmowa 5 Organizatorzy 9 List Prezydenta RP 10 List Premiera RP 11 List Ministra Edukacji Narodowej 12 List Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej 13 Boles�aw �adecki Przem�wienie okoliczno�ciowe 14 Jan Haftek Przem�wienie okoliczno�ciowe 19 Alicja Tokarz Sztuka jako forma wypowiedzi os�b niepe�nosprawnych o zainteresowaniach sportowych 21 Kazimiera Milanowska Sport i aktywno�� ruchowa jako istotny czynnik w rehabilitacji os�b niepe�nosprawnych 23 Zofia �ukowska Aspekty socjopedagogiczne leczniczej aktywno�ci sportowej 25 Aleksander Ronikier Mo�liwo�ci progresji wydolno�ci wysi�kowej u pacjent�w poprzez aktywno�� fizyczn� 32 Krzysztof Spodaryk Uwarunkowania wydolno�ciowe sportowc�w niepe�nosprawnych 36 Tadeusz Kasperczyk Sport jako �rodek rehabilitacji 39 Jan �l�y�ski, Izabela Zaj�c Narciarstwo jako �rodek rehabilitacji niepe�nosprawnych z dysfunkcjami narz�du ruchu 42 Stanis�aw �l�zak Droga narciarza � biegacza Marcina Kosa do Nagano i pe�ni �ycia 48 Waldemar Kikolski Udzia� polskich zawodnik�w ze schorzeniami narz�du wzroku w lekkoatletycznych Mistrzostwach �wiata 1998 52 Eugeniusz Bolach, Ryszard Jasi�ski, Pawe� Nowicki, Dominik Witkowski Pi�ka no�na (futsal) � zespo�owa dyscyplina sportu dla niewidomych i ociemnia�ych 54 Eugeniusz Bolach Testy sprawno�ci fizycznej specjalnej w grach zespo�owych dla inwalid�w narz�du wzroku 58 Ryszard Plinta Sprawno�� motoryczna a punktacja zawodnik�w uprawiaj�cych pi�k� koszykow� na w�zkach 63 Andrzej Kosmol, Bartosz Molik, Mariusz Liedel Skuteczno�� gry w polskiej lidze koszyk�wki na w�zkach w sezonie 1996 i 1997 67 Zofia Krawczyk, Jacek Krawczyk, Andrzej Kosmol Obci��enia wysi�kowe w rocznym cyklu przygotowa� polskich p�ywak�w nies�ysz�cych do �wiatowych Igrzysk G�uchych 77 Eugeniusz Bolach Jednostka treningowa w p�ywaniu paraplegik�w na turnusach aktywnej rehabilitacji 88 Izabela Rutkowska Efektywno�� lekkoatletycznych form aktywno�ci os�b niepe�nosprawnych 92 Anna Marchewka Olimpiady specjalne i zaj�cia sportowo-rekreacyjne jako �rodek adaptacji i integracji spo�ecznej os�b g��biej upo�ledzonych umys�owo 102 Joanna Sobiecka Sport paraolimpijski a �rodowisko sportowe 106 Julian Zygmunt Kilar, Tomasz Ridan, Janusz Mariusz Aktywno�� ruchowa (rekreacyjna) chorych na stwardnienie rozsiane 117 Zygfryd Dzieka�ski Aktywna rehabilitacja 121 Urszula Pustu�ka, Agnieszka Siwek, Joanna Sto�ek Jazda konna w rehabilitacji os�b niepe�nosprawnych 123 Miros�aw Przewo�nik Aktywizacja mieszka�c�w dom�w pomocy spo�ecznej 127 Anna Marchewka Uwarunkowania wydolno�ci fizycznej os�b starszych i ich postawy wobec aktywno�ci ruchowej 131 Urszula Kowieska Formy kultury fizycznej w rehabilitacji os�b niepe�nosprawnych we Wroc�awiu w latach 1953-1998 135 Andrzej Szczygie�, Jolanta Dudek, Mariusz Janusz, Zygmunt Kilar, Tomasz Ridan, Tomasz Snakowski Postawa cia�a dzieci i m�odzie�y niepe�nosprawnej w zale�no�ci od rodzaju dysfunkcji i stopnia aktywno�ci ruchowej 141 Wincenty �liwa, El�bieta Chlebicka, Ma�gorzata Kowal Postawa cia�a dzieci g�uchych w wieku 7-15 lat 151 Jolanta Dudek, Andrzej Szczygie� Wykorzystanie platformy r�wnowagi w diagnostyce i rehabilitacji os�b niepe�nosprawnych 155 Jacek Wilczy�ski Nowoczesne metody badania postawy cia�a cz�owieka 161 Tadeusz Maszczak Aktywno�� ruchowa jako obszar edukacji os�b niepe�nosprawnych 173 Andrzej Rejzner Resocjalizacyjne funkcje aktywno�ci ruchowej 178 Alicja Rakowska Edukacja niepe�nosprawnych a integracja spo�eczna 183 Zbigniew Szot, Liliana Klimont Efekty �wicze� gimnastycznych w procesie edukacji autystyk�w 190 Aniela Korzon Zainteresowania sportowe w rehabilitacji dzieci niepe�nosprawnych 198 Irena Go��b, Antoni Ku�ka, Urszula Ole� Warto�ci wychowawcze olimpiad specjalnych dla dzieci i m�odzie�y niepe�nosprawnej intelektualnie 201 Teresa Serafin Dzia�ania Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie wychowania fizycznego i sportu dzieci i m�odzie�y 204 Anna D�browska, Andrzej D�browski O potrzebie warto�ci fair play w sporcie niepe�nosprawnych 207 Maria Bilska, Krystyna G�rniak Wychowanie fizyczne specjalne w bialskich plac�wkach o�wiatowych 211 Adam W�jtowicz Warto�ci spo�eczne turnus�w organizowanych w O�rodku Rehabilitacyjno-Wypoczynkowym im. prof. Wiktora Degi w Go�cimiu 216 Waldemar Skowro�ski Ocena sprawno�ci motorycznej os�b z upo�ledzeniem umys�owym zmodyfikowan� wersj� testu �Eurofit� 219 Krystyna Gawlik, Anna Zwierzchowska Gry i zabawy ruchowe istotnym stymulatorem rozwoju umys�owo upo�ledzonych 226 Andrzej E. Ga�kowski Przystosowanie infrastruktury transportowej warunkiem wykorzystania obiekt�w sportowych w rehabilitacji os�b niepe�nosprawnych 228 Gra�yna Liberadzka Transport istotnym czynnikiem egzystencji os�b niepe�nosprawnych 234 Marek Babe� Dostosowanie urz�dze� i wagon�w osobowych PKP do podr�owania os�b niepe�nosprawnych 238 Janina Kobyli�ska Podstawowe rozwi�zania prawne w zakresie wyznaczania i oznakowania miejsc postojowych dla os�b niepe�nosprawnych 240 Jerzy Niedzi�ka, Andrzej �urkowski Dostosowanie transportu kolejowego do przewozu os�b niepe�nosprawnych 242 Jan Haftek Efekty naukowe i poznawcze seminarium 249 Deklaracja mi�dzynarodowego seminarium �Sport w rehabilitacji niepe�nosprawnych� 250 English Version 251 Przedmowa W 10 rocznic� swego istnienia Polskie Stowarzyszenie Os�b Niepe�nosprawnych w Krakowie zorganizowa�o w dniach 8-10 listopada 1998 roku seminarium mi�dzynarodowe �Sport w rehabilitacji niepe�nosprawnych�. By�a to ju� czwarta z kolei impreza popularnonaukowa, na kt�rych omawiano �ywotne problemy ludzi dotkni�tych przez los. Pierwsz� tego rodzaju imprez� popularnonaukow� by� kongres europejski �Niepe�nosprawni bli�ej Europy� w 1993 roku (150 os�b z 17 kraj�w), kt�ry przyj�� znamienn� rezolucj� g�osz�c�, �e �niepe�nosprawni maj� identyczne potrzeby i aspiracje jak pozosta�a cz�� spo�ecze�stwa, lecz s� ograniczeni w mo�liwo�ciach ich realizacji. Oczekuj� od spo�ecze�stwa nie lito�ci i wsp�czucia, lecz pomocy i partnerstwa w d��eniach do normalnego funkcjonowania pomimo mniejszych mo�liwo�ci fizycznych, psychicznych i materialnych. Niepe�nosprawni nie musz� i nie s� obci��eniem dla spo�ecze�stwa, je�eli ich status, mo�liwo�ci i potrzeby s� prawid�owo postrzegane�. Uczestnicy kongresu wyrazili zaniepokojenie zagro�eniami powodowanymi recesj� ekonomiczn� ogarniaj�c� niemal ca�y cywilizowany �wiat oraz transformacj� ustrojow� w pa�stwach �rodkowo-wschodniej Europy. Drugie seminarium mi�dzynarodowe �Post�p w turystyce na rzecz os�b o specjalnych potrzebach� (134 uczestnik�w z 11 kraj�w), kt�re mia�o miejsce w 1994 roku, koncentrowa�o si� wok� problem�w dost�pno�ci o�rodk�w krajoznawczo-turystycznych, bazy �ywieniowo-noclegowej, d�br kultury, �rodk�w komunikacji i obiekt�w u�yteczno�ci publicznej. Podkre�lano, �e turystyka i rekreacja wp�ywa korzystnie na zdrowie i wydolno�� wysi�kow�, zwi�ksza odporno�� nieswoist�, hartuje organizm cz�owieka, dzi�ki czemu niepe�nosprawno�� staje si� mniej uci��liwa. Kolejne seminarium mi�dzynarodowe �Sport szans� �ycia niepe�nosprawnych� odby�o si� w grudniu 1996 roku. Uczestniczyli luminarze nauki i profesjonali�ci, przedstawiciele w�adz pa�stwowych i samorz�dowych, organizacji i instytucji spo�ecznych. �Dlaczego w�a�nie sport sta� si� tematem seminarium?� � pyta� w przem�wieniu okoliczno�ciowym prezes PSON Boles�aw �adecki. �Dlatego, �e w my�l Europejskiej Karty Sportu ka�dy ma prawo do uprawiania sportu, a wi�c i osoby niepe�nosprawne. Tymczasem mo�liwo�ci uczestniczenia niepe�nosprawnych w sporcie s� bardzo ma�e, tylko niewielki ich odsetek jest ruchowo aktywny. S� dziedziny sportu, w kt�rych niepe�nosprawni mog� rywalizowa� ze zdrowymi wsp�obywatelami, by� przyk�adem dzielno�ci, umacniania wiary we w�asne si�y i mo�liwo�ci witalne. Sport, aktywno�� ruchowa jest cenn� warto�ci� w �yciu niepe�nosprawnych, gdy� przynosi korzy�ci zdrowotne i utylitarne, jest istotnym czynnikiem integracji spo�ecznej�. Podobne problemy przewija�y si� podczas seminarium mi�dzynarodowego �Sport w rehabilitacji niepe�nosprawnych� (uczestniczy�o 80 os�b). Znakomitym wprowadzeniem by�o przem�wienie okoliczno�ciowe prezesa PSON Boles�awa �adeckiego, kt�ry przypomnia� znamienne s�owa Ludwiga Guttmanna: �Dla niepe�nosprawnych sport powinien by� skutecznym �rodkiem rozwoju osobowego, przywracania kontakt�w ze �wiatem zewn�trznym i u�atwiania w ten spos�b ich reintegracji ze spo�eczno�ci� pe�nosprawnych obywateli�. Zaakcentowa� walory sportu i r�norodnej aktywno�ci ruchowej jako czynnika rehabilitacji leczniczej, zawodowej i spo�ecznej. Zawiera�o ono r�wnie� postulaty o ujednolicenie akt�w prawnych dotycz�cych niepe�nosprawnych, kt�re powinny by� dostosowane do ustawodawstwa Unii Europejskiej, o w�a�ciwe finansowanie dzia�alno�ci sportowej, o usuwanie wszelkich barier utrudniaj�cych dost�p niepe�nosprawnym do obiekt�w i urz�dze� sportowych, rekreacyjnych, turystycznych. W cz�ci inauguruj�cej seminarium, kt�rej przewodniczy� prof. dr hab. J. �l�y�ski, �yczenia owocnych obrad i deklaracje wszechstronnej pomocy...
Bolly-Asia