Szkółkarstwo – wykład I – semestr IV – 26.02.2013
Historia szkółkarstwa
Powstanie szkółkarstwa 1779r. w Polsce. Zaczęło się rozwijać dopiero po II wojnie światowej. Pojawiały się szkółki miejskie i prywatne – głównie szkółki róż. Po 1990 roku zaczęły rozwijać się szkółki prywatne.
Związek szkółkarzy polskich – zrzesza producentów;
Szkółki gruntowe à intensywne
Szkółki pojemnikowe à ekstensywne
Ok. 50% produkcji jest eksportowane do Rosji.
Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś i Ukraina à eksport z Polski
Książki i pisma
Szkółkarstwo – prenumerata
Szkółkarstwo ozdobne – Wiesław Szydło
Szkółkarstwo ozdobne – Terpiński
Andreas Bartels
Katalog roślin – drzewa, krzewy byliny – związek szkółkarzy Polskich
Tereny do zakładania szkółki – co należy uwzględniać:
ukształtowanie terenu – lekki spadek ok. 3%, rejony w których jest częste gradobicia, długość okresu wegetacji rośliny a umiejscowienie w Polsce,
Najlepsze na terenach górzystych są stoki zachodnie, ponieważ nie ma zagrożenia, że szybciej rozpocznie się okres wegetacji i rośliny są narażone na przymrozki.
Szkółkarstwo – wykład II – semestr IV – 05.03.2013
„Wybór terenu pod szkółkę”
· Region Polski
Strefa I, II i III są najistotniejsze. Lokujemy szkółkę w I strefie – pas zachodni i nadmorski - w której jest większy wpływ klimatu morskiego, a nie kontynentalnego.
· Ukształtowanie terenu
Najlepiej teren płaski, ale ze spadkiem ok. 3% - ze względu na odprowadzanie wody.
· Rodzaj gleby
Ma znaczenie tylko przy szkółkach gruntowych. Na glebach ciężkich rośliny wytwarzają złą bryłę korzeniową.
· Źródła wody
Szkółka gruntowa może egzystować bez dużych źródeł wody.
Szkółki pojemnikowej nie będzie przy braku dużych źródeł wody. Jakość wody musi być dobra.
Typy wody:
· Wody głębinowe,
· Naturalne – najlepsza. Starosta może wydać pozwolenie wodno-prawne, na pobieranie wody z jeziora.
· jeziora
· rzeki
Woda naturalna jest ciepła, zawiera mikroorganizmy, zazwyczaj jest miękka.
Większość szkółek bazuje na wodach głębinowych. Wody głębinowe są najczęściej zanieczyszczone przez żelazo, wapń i sól. Pierwszym wskaźnikiem wzrostu pH jest chloroza żelazowa. Studnia głębinowa – to powyżej 30 m głębokości. Za studnię i m3 wody jest opłata – 10 gr za m3. Należy zrobić rozpoznanie, na jakim terenie był wpływ lodowca a na jakim nie
· Lokalizacja w stosunku do rynków zbytu
Najlepiej przy trasie przelotowej. Szkółki nastawione na sprzedaż detaliczną, nie powinny być usytuowane dalej niż 30 km od dużych miast.
· Kształt terenu
Możliwość dojechania, wjechania i zawrócenia dla tira.
Szkółkarstwo – wykład 3 – 2013-03-12
„Rozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych”
Rozmnażanie generatywne:
Znaczenie:
· produkcja podkładek - świerk pospolity, sosna pospolita, jodła pospolita, modrzew europejski, róża dzika, róża wielokwiatowa, klon zwyczajny, buk pospolity, brzoza brodawkowata, lipa drobnolistna, śliwa wiśniowa – ałycza
· gatunki drzew: sosna czarna, sosna żółta, kosodrzewina, świerk kłujący, świerk serbski, brzoza brodawkowata
· krzewy liściaste: irga pozioma, irga błyszcząca, rokitnik wąskolistny, berberys Thunbergia ‘Atropopurpurea’
· odmiany – tylko wtedy gdy jest duża powtarzalność cechy – ponad 50 %; np. Berberys Thunbergia ‘Atropopurpurea’ (80%), świerk kłujący (50%)
· hodowla roślin
Specjalne zabiegi:
· stratyfikacja – warstwowanie – poddanie nasion działaniu trzech czynników: niskiej temperatury ( od 0- 8/10 stopni celsjusza, rzadziej wysokiej tj. 25 stopni), odpowiedniej wilgotności (25-40% przestrzeni wolnej w podłożu powinna być wypełniona wodą)i powietrza (zawartość w podłożu powinna być ok. 70%) à liściaste wymagają stratyfikacji, iglaste raczej nie potrzebują. Prowadzimy ją dotąd aż będą kiełkować nasiona.
· Skaryfikacja – uszkadzanie osłon nasiennych
o Termiczna – nagrzewanie nasion do temp. 35-45 stopni
o Mechaniczna – poprzez pocieranie papierem ściernym, lub w betoniarce.
o Chemiczna – moczenie w stężonych kwasach lub zasadach
o Moczenie – w wodzie w temperaturze pokojowej
o Hormonizacja – moczenie nasion w kwasie giberelinowym
1. Kiedy wysiewamy nasiona?
W połowie maja – gleba jest już wystarczająco nagrzana
2. Od czego zależy długość okresu stratyfikacji?
· Gatunku i odmiany rośliny
· Rodzaju spoczynku nasion
· Warunków stratyfikacji (temp, wilg, rodzaj podłoża)
Szkółkarstwo – wykład 4 – 19.03.2013.
„Zwalczanie chwastów w szkółkach roślin ozdobnych”
Preparaty stosowane do pojemników to te o małej rozpuszczalności.
Mała ilość preparatów chroniących uprawy szkółkarstwie.
Chwastów trwałych w pojemnikach nie ma.
Chwasty w uprawie pojemnikowej:
· Korzystne warunki wzrostu (nawadnianie, nawożenie)
· Brak możliwości mechanicznego odchwaszczenia.
Chwasty w pojemnikach
Łatwo się rozmnażają. Mają krótki cykl rozwojowy. Wydają ogromne ilości nasion.
Chwasty:
· Karmnik rozesłany – wieloletni. Rozwojowi sprzyja obfite nawadnianie. Bardzo drobne nasiona przenoszone z wodą. Niebezpieczny przy małych roślinach
· Rzeżucha włochata – chwast jednoroczny. Ma krótki cykl rozwojowy. Jedna wydaje nawet 5000 nasion. Potrzebują do wzrostu niewielkiej ilości podłoża
· Szczawik różowaty – wieloletnia. Szybko się rozprzestrzenia
· Starzec zwyczajny – jednoroczna ozima. Kwitnie od lutego do listopada. Nasiona przenoszone przez wiatr na duże odległości. Dobrze rośnie w niskich temp.
· Wilczomlecz ogrodowy – jednoroczny. Przenoszone przez wiatr
· Wierzbownica gruczołowata
· Wiechlina roczna
· Mchy i wątrobowce
o Porostnica wielokształtna
Agrotechniczne metody powstrzymywania rozprzestrzeniania się chwastów
· Wysokie szpalery
· Podłoże wolne od nasion chwastów – zapobieganie wtórnemu zachwaszczeniu
· Ściółkowanie – ogranicza zachwaszczenie
· Sposób nawożenia – najsilniej rozwija się zachwaszczenie gdy nawóz będzie na powierzchni pojemnika,
· Osłony przeciwchwastowe (dyski kokosowe, dyski jutowo-lniane
· Ściółki organiczne
Chemiczne metody zwalczania:
· Herbicydy doglebowe
o Stosowane na glebę bez chwastów, przed wschodami chwastów
o Zwalczają chwasty w czasie ich kiełkowania
o Zapobiegają rozwojowi chwastów
· Herbicydy dolistne – częściej w szkółkach gruntowych niż pojemnikowych
o Stosowane na chwasty w pełni rozwinięte
o Bardzo ograniczona możliwość stosowania w uprawach pojemnikowych (bezpieczne graminicydy i środki zwalczające mchy i porosty)
o Szersze wykorzystanie w szkółkach gruntowych
Herbicydy doglebowe:
Chemiczna bariera dla kiełkujących nasion. Słabo rozpuszczalne w wodzie. Nawadnianie po zabiegu
Fumioksazyna(Vorox F):
Fumioksazyna – substancja nie zarejestrowana w Polsce
Zwalcza chwasty jedno i dwuliścienne.
Nie można go stosować w roślinach liściastych zimozielonych
Fleksidor:
B. słabo się przemieszcza. Zwalcza chwasty dwuliścienne. Nie zwalcza traw
Venzar 80 WP:
Linuron – Linurex 500 SC
Metazachlor – Butizan
Napropamid – devrinol
Chinoklamina – Mogeton 25 WP
Trzeba go zmyć z roślin
Substancje chwastobójcze dolistne
1. nieselektywne
a. przemieszczające się wroślinach – glifosat
b. kontaktowe – glufosynat amonu, dikwat
2. selektywne
a. zwalczające chwasty dwuliścienne
wywrotowy