Szkółkarstwo - DEZYNFEKCJA WODY LUB POŻYWKI W SZKÓŁKACH.pdf - Szkółkarstwo-magazyn - wywrotowy

15.12.2011

Szkółkarstwo - DEZYNFEKCJA WODY LUB POYWKI W SZKÓŁKACH

Szukaj:

w roku: wszystkie w kategorii:

wszystkie

szukaj

ROLINY OZDOBNE

DEZYNFEKCJA WODY LUB POYWKI W SZKÓŁKACH

dr Adam Wojdyła

Numer: 03/2004

W niektórych szkółkach, zlokalizowanych w sąsiedztwie rzek, potoków lub stawów czerpie się

wodę z tych ródeł i uywa jej do podlewania roślin. Tymczasem moe to być przyczyną

rozprzestrzeniania się gronych chorób drzew, krzewów lub bylin. Ponadto w czasie

gwałtownych opadów deszczu, zwłaszcza przy pochyłym terenie szkółki, woda spływa po

zboczach zabierając ze sobą resztki podłoa, nawozy oraz zarodniki patogenów glebowych,

sprawców zgnilizny korzeni i podstawy pędu. Najczęściej są to zarodniki mikroorganizmów z

rodzaju Pthium, Phtophthora, Fusarium, Clindrocarpon, Clindrocladium , dla których woda

(poywka) stanowi doskonałe środowisko do namnaania się, a następnie rozprzestrzeniania.

Równie wiatr moe przenosić cząstki zainfekowanej gleby (np. podczas suszy), które trafiają

m.in. do zbiorników wodnych zakaając je. Wymienione patogeny mogą występować take na

rónych gatunkach uprawnych roślin rolniczych lub warzyw, a z nich przedostawać się do

cieków wodnych.

Obiegi częściowo zamknięte

Dominującym systemem nawadniania w szkółkach są deszczownie, za których pośrednictwem woda wraz z

zarodnikami dostaje się łatwo na rośliny oraz na podłoe.

Rośliny uprawiane w pojemnikach często ustawia się na folii nieprzepuszczalnej dla wody. W czasie

podlewania (deszczowania) nadmiar wody wypływa z pojemnika zabierając niejednokrotnie ze sobą równie

zarodniki patogenów i przemieszcza się pod pojemniki obok stojące. Następnie woda podsiąka do góry

pojemnika wraz z zarodnikami, które dostają się w poblie korzeni roślin dotychczas zdrowych.

Innymi słowy wielu naszych producentów stosuje w swoich szkółkach nieświadomie obiegi częściowo

zamknięte wody lub poywki* przez uycie nieprzepuszczalnej folii. Taki sposób uprawy, przy korzystaniu z

zakaonej wody, przyczynia się do gwałtownego wzrostu nasilenia występowania patogenów glebowych.

Obserwacje prowadzone w krajowych szkółkach wykazały występowanie tam gatunków z rodzaju

Phytophthora, które powodują zamieranie pędów rozpoczynające się od ich wierzchołków u, między innymi:

świerka, róanecznika (fot. 1), lilaka.

www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=404

1/4

15.12.2011

Szkółkarstwo - DEZYNFEKCJA WODY LUB POYWKI W SZKÓŁKACH

Fot. 1. Zamieranie wierzchołków róanecznika powodowane przez Phtophthora sp.

Jeśli zatem szkółka korzysta ze ródeł wody, takich jak stawy, rzeki, niezbędne jest dezynfekowanie jej

przed podaniem roślinom. Woda (poywka) przeznaczona do sterylizacji najpierw winna być oczyszczona z

resztek roślinnych oraz podłoa, które uniemoliwiają odkaanie lub zdecydowanie obniają jego

skuteczność.

Metody dezynfekcji

Filtry piaskowe. Wydaje się, e ta metoda dezynfekcji ma największe szanse zastosowania w naszych

szkółkach. Uywane są powszechnie do uzdatniania wody pitnej. Uwalniają one poywkę od związków

organicznych oraz patogenów roślin. Filtry piaskowe mają bardzo prostą budowę, przez co moliwe jest ich

wykonanie we własnym zakresie.

Filtr ma wysokość około 250 cm, natomiast jego średnica jest uzaleniona od oczekiwanej wydajności

(większa zapewnia wydajniejsze filtrowanie). W filtrze wyrónia się trzy główne warstwy (rys.): najniej

połooną stanowi wir, pośrednią — piasek, górną — woda. wir składa się z 3 frakcji. Najniej znajduje się

ta najgrubsza, o średnicy drobin 16–32 mm, następnie pośrednia (8–16 mm), a najwyej najdrobniejsza —

2–8-milimetrowa. Kada warstwa wiru ma grubość 15 cm. Warstwa piasku (ziarna o średnicy mniejszej ni

2 mm) ma miąszość 100–120 cm, a wody — 80–100 cm. Zdezynfekowana poywka jest odprowadzana do

obiektu (szkółki, szklarni, tunelu) za pomocą systemu rur znajdujących się w najniej umieszczonej warstwie

wiru.

Przekrj poprzeczny przez filtr piaskowy

Uruchamiając nowy filtr do dezynfekcji wody (poywki) naley najpierw napełnić go wodą, którą wprowadza

się od podstawy urządzenia a do góry, aby usunąć powietrze. Dezynfekcja wody lub poywki odbywa się w

filtrze przy wykorzystaniu rónych, samonamnaających się mikroorganizmów (biologicznie), tote uzyskuje

on pełną sprawność dopiero po upływie 2–3 tygodni od uruchomienia. Eksploatacja polega na bardzo

powolnym przepływie wody (ok. 10–30 cm/godz.) od góry do dołu filtru. Prowadzone w Belgii badania

wykazały, e przefiltrowana poywka jest całkowicie uwalniana od zarodników grzybów i organizmów

grzybopodobnych przy szybkości jej przepływu 300 l/godz./m 2 (przypuszcza się, e gdy ciecz jest bardzo

skaona, trzeba zmniejszyć tę prędkość). Jeśli natomiast poywka przepływa szybciej, nie zostaje zupełnie

pozbawiana chorobotwórczych mikroorganizmów. Warto równie pamiętać, e filtry piaskowe nie eliminują

całkowicie z wody lub poywki wirusów oraz nicieni. Bardzo istotnym czynnikiem decydującym o dokładności

tego typu dezynfekcji jest temperatura wody (poywki) — nie powinna być nisza ni 10 o C.

Zaletą filtrów piaskowych jest prosta budowa, łatwa obsługa i tania eksploatacja. Dla prawidłowego ich

funkcjonowania konieczne jest zapewnienie temperatury otoczenia powyej 15 o C. Dlatego te w naszych

warunkach klimatycznych powinny być one instalowane wewnątrz budynków (fot. 2), co wiąe się ze stratą

powierzchni uytkowej. Koszt dezynfekcji 1 m 3 wody (poywki) przy wykorzystaniu filtrów piaskowych

odpowiada w warunkach belgijskich około 2 $. Analizując wady i zalety filtrów piaskowych mona

przypuszczać, e będzie to najczęściej wykorzystywana metoda dezynfekcji wody lub poywki w naszych

szkółkach.

Fot. 2. Filtr piaskowy zainstalowany w pomieszczeniu

Promieniowanie UV. Z badań dotychczas przeprowadzonych w Europie Zachodniej wynika, e

najskuteczniejszą metodą sterylizacji jest poddanie wody lub poywki działaniu promieni UV, których ródłem

są specjalne rtęciowo-fluorescencyjne lampy — rury z osłoną kwarcową (fot. 3). Ciecz przepływa przez

komorę naświetlania takiego sterylizatora. Promienie UV o długości fali 254 nm emitowane są z

niskociśnieniowego promiennika umieszczonego wewnątrz komory (w około 10% odbijane lub absorbowane

przez ciecz). Działają m.in. na kwas DNA organizmów znajdujących się w roztworze i prowadzą do

zahamowania podziału ich komórek.

www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=404

2/4

15.12.2011

Szkółkarstwo - DEZYNFEKCJA WODY LUB POYWKI W SZKÓŁKACH

zahamowania podziału ich komórek.

Fot. 3. Prosty sterylizator z lampą UV

Na skuteczność dezynfekcji wody (poywki) wpływa: moc lamp UV (110–200 W), czystość kwarcowej osłony,

czystość cieczy i grubość jej warstwy (5–10 mm) oraz szybkość przepływu cieczy przez rurę (mierzona w

litrach na minutę). Jeśli chcemy zwiększyć ilość sterylizowanej wody albo poywki, w przeliczeniu na

jednostkę czasu, naley zainstalować więcej lamp UV.

Poddawana dezynfekcji woda, a zwłaszcza poywka zawiera róne organiczne i nieorganiczne związki (np.

chelaty elaza) bardzo intensywnie pochłaniające promienie UV-C, co zmniejsza dawkę napromieniowania. W

celu kontrolowania stopnia napromieniowania wody (poywki) zainstalowano w module do dezynfekcji

specjalne czujniki intensywności promieniowania UV, korygujące sprawne działanie urządzenia. Przy dawce

promieniowania 100 mJ/cm 2 ciecz jest całkowicie uwalniana od chorobotwórczych grzybów, bakterii, wirusów,

a take od nicieni. W warunkach belgijskich koszt dezynfekcji 1 m 3 poywki to równowartość 4–6 $.

Zaletą lamp UV jest ich dua wydajność przy małych rozmiarach. Natomiast do wad tej metody odkaania

wody lub poywki naley zaliczyć stosunkowo wysoki koszt urządzenia, a następnie eksploatacji. Promienniki

UV montowane są jako jedyne urządzenia do sterylizacji lub mogą być uzupełnieniem odkaania wody

(poywki), która wcześniej została zdezynfekowana za pomocą filtrów piaskowych.

Termicna denfekcja. Wodę (poywkę) podgrzewa się do 95–97 o C i taką temperaturą traktuje przez 30

sek.). Odbywa się to w specjalnych piecach. Ich główną częścią są rury, w których podgrzewana jest

przepływająca ciecz. W trakcie tego procesu na powierzchni rur wytrącają się związki wapnia, magnezu i

fosforu (kamień kotłowy). Aby zapobiec tym niekorzystnym skutkom, odczyn wody (poywki) przed

odkaaniem termicznym trzeba obniyć do wartości pH 4.

Ta metoda dezynfekcji jest bardzo skuteczna w uwalnianiu wody (poywki) od wszystkich czynników

chorobotwórczych oraz nicieni. Natomiast do jej wad naleą stosunkowo wysokie koszty budowy instalacji

oraz eksploatacji.

Chemicna denfekcja. Z uwagi na szkodliwy wpływ na środowisko metoda ta jest tylko sporadycznie

praktykowana w niektórych gospodarstwach ogrodniczych. Polega ona na dodaniu do wody lub poywki

fungicydów polecanych do zwalczania patogenów, które wywołują zgnilizny korzeni i podstawy pędów

(Previcur 607 SL i Sarfun 500 SC w dawce 1 l kadego z tych środków na 5–10 m 3 wody lub poywki, w

zaleności od stopnia zagroenia chorobą). Wadą chemicznego odkaania jest wysoki koszt środków, due

niebezpieczeństwo skaenia środowiska oraz moliwość uszkodzenia systemu korzeniowego roślin przez

środki ochrony. Naley równie zaznaczyć, e na rynku nie ma fungicydów zarejestrowanych konkretnie do

tego celu. Z kolei zalety chemicznej dezynfekcji to: łatwość jej przeprowadzenia, dua skuteczność oraz

moliwość odkaenia cieczy w całym obiegu — nie tylko punktowo przed wprowadzeniem wody (poywki) w

obieg, jak ma to miejsce w przypadku pozostałych metod.

Niezalenie od metody dezynfekowania, pomimo przeprowadzenia tego zabiegu, niezbędna jest okresowa

kontrola wody (poywki) wprowadzanej do obiektu — badanie, czy nie zawiera zarodników patogenów. Oceny

dokładności przeprowadzonej dezynfekcji mona dokonywać w specjalistycznych laboratoriach za pomocą

roślin pułapkowych lub poywek selektywnych.

* obiegi zamknięte uwzględniające gromadzenie i wielokrotne uywanie, czyli recykling wody lub poywki, są

świadomie i najczęściej z konieczności — ze względów ekonomicznych oraz proekologicznych —

wprowadzane w Europie Zachodniej

powrót

Hasło Ogrodnicze | plantpress.pl | kontakt

NOTA PRAWNA

Materiały umieszczone na portalu www.szkolkarstwo.pl objęte są ochroną wynikającą z ustawy z dnia 4

lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a właścicielem ich autorskich praw

majątkowych jest Plantpress sp. z o.o z siedzibą w Krakowie.

Plantpress sp. z o.o z siedzibą w Krakowie zastrzega w rozumieniu art. 25 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 4

www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=404

3/4

15.12.2011

Szkółkarstwo - DEZYNFEKCJA WODY LUB POYWKI W SZKÓŁKACH

Plantpress sp. z o.o z siedzibą w Krakowie zastrzega w rozumieniu art. 25 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 4

lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, i dalsze rozpowszechnianie aktualnych

artykułów opublikowanych na portalu www.szkolkarstwo.pl jest zabronione niezalenie od celu w jakim

rozpowszechnienie miałoby nastąpić, lub uytego środka przekazu.

www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=404

4/4

Szkółkarstwo - DEZYNFEKCJA WODY LUB POŻYWKI W SZKÓŁKACH.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: