spis lektur.pdf

POETYKA I ANALIZA DZIEŁA LITERACKIEGO (ROK I)

Oprac. Elżbieta Dąbrowska

I. ZAKRES MATERIAŁU

A. Zagadnienia obowiązkowe

1. Język i styl artystyczny. Co to jest styl artystyczny (próby dookreślania cech i

wyróżników stylu; kategorie literackości/ poetyckości; literackie/ nieliterackie). Aspekt

wyboru i funkcji w stylistyce (style funkcjonalne i ich charakterystyka). Styl artystyczny

wśród innych stylów funkcjonalnych. Kształtowanie się stylów typowych (styl epoki) i

indywidualnych (styl autorski; styl dzieła literackiego). Style historyczne.

2. Założenia analizy stylistycznej. Słowa klucze. Pola stylistyczne (wyrazowe) - pola

semantyczne i ich użyteczność w analizie tekstu literackiego (semantyka wypowiedzi

poetyckiej; semantyka wypowiedzi narracyjnej). Zjawisko irradiacji stylistycznej.

Kontekst stylistyczny.

3. Poetyka i sztuka słowa (jak „jest zrobiony” tekst artystyczny; tropy-figury w perspektywie

stylistyczno-semantycznej). Frazeologia jako tworzywo stylu artystycznego (analiza

funkcji i znaczenia). Polifonia wypowiedzi – „wielojęzykowe” przypadki literackie.

4. Tekst poetycki – styl poetycki (struktura językowa) – jaki to sposób komunikowania?

(poetyckość/ liryczność/ „uporządkowanie naddane”/ podmiot liryczny/ sytuacje liryczne/

gatunki wypowiedzi). Czy metafora jest substancją mowy poetyckiej? Język figuratywny

w komunikacji nie tylko poetyckiej (np. retoryczność prozy niefikcjonalnej). Funkcje

chwytów retorycznych; figury słów i figury myśli. Dźwięki i obrazy (metafora

dźwiękowa; związki brzmienia i znaczenia; zjawisko synestezji)

5. Motywy i toposy (topika), czyli niektóre „miejsca wspólne” w literaturze. Wędrowne

motywy, wątki, tematy (serie tematyczne).

6. Wiersz – styl organizacja semantyka. Systemy wersyfikacyjne: numeryczne,

nienumeryczne (dominanty i zmiany dominant, obligatoryjne i fakultatywne cechy form

wierszowych); stabilizacja rytmu i „rozregulowane” formy rytmiczne; strukturalno-

semantyczne efekty ewolucji form wierszowych (sylabizm, sylabotonizm, tonizm, formy

nieregularne, wiersz wolny: zdaniowy, emocyjny). „Muzyczne” właściwości słowa;

kompozycyjna i znaczeniowa funkcja rymu.

7. Postacie wiersza nowoczesnego (odmiany wiersza wolnego, emocyjnego: składniowy/

antyskładniowy/ formy mieszane/ wiersz ”rozsypany”); style ekspresji między wierszem a

zdaniem (klauzule emocyjne/ ekspresja „momentalna”/ gry intonacyjne/ napięcia

wersowo-składniowe). Współczesny antywiersz i nowa sytuacja mówienia wierszem

(chwyty wierszotwórcze; wierszopodobne struktury; liryk prozą; proza liryczna, proza

rytmiczna).

8 Odejścia i powroty, czyli o regularnych rytmach wiersza współczesnego. Architektura

wiersza – układ przestrzenny – wizualizacja znaczenia ( carmina figurata/ poezja

wizualna/ poezja konkretna). Znaczenie formy wierszowej. Jak recytacja konkretyzuje

treść – rola aktualnego członowania wypowiedzi poetyckiej (możliwości znaczeniowe

interpunkcji i wiersza bez interpunkcji; przerzutnie, pauzy, wykrzyknienia, iluzje

mówioności – analizy tekstów np. Mirona Białoszewskiego; Tadeusza Różewicza,

Zbigniewa Herberta, Stanisława Barańczaka, Wisławy Szymborskiej, Julii Hartwig,

Marcina Swietlickiego, Jacka Podsiadły...).

9 Jak formy wierszowe współtworzą styl poetycki, gatunek i poetykę „całości” (kształt

wiersza a kontekst tradycji literackiej). Tekst poetycki – kompozycja językowa.

10 Wiersz – poezja – proza. Forma wierszowa a utwór liryczny. Dlaczego wierszem? Rola

intonacji w wierszu i w prozie (retoryczno-intonacyjne zasady delimitacji wypowiedzi).

Semantyka wypowiedzi poetyckiej/ semantyka wypowiedzi narracyjnej. Modalność w

perspektywie stylu artystycznego.

11 Stylizacja jako rodzaj gry intertekstualnej (kombinatoryka i semantyka międzystylowych

interakcji). Formy powtórzenia cudzego stylu (aluzyjność, cytatowość), np. pastisz;

parodia, ironia (dwutekstowość/ dwujęzyczność stylu wypowiedzi). Strategie

intertekstualne – stylistyczno-semantyczne efekty „wielojęzykowych”/

„wielogatunkowych” wiązań (struktury sylwiczne, kolażowe; intersemiotyczne relacje

kulturowo-stylistycznych kodów). Korespondencje sztuk. Mimetyzm formalny.

12 Spójność tekstu artystycznego a postawa odbiorcy (strukturalne i semantyczne

zabezpieczenia/ zakłócenia spójności; rola konwencji. Metafora a spójność tekstu

(metafora konwencjonalna/ metafora kulturowa/ metafora oryginalna) w tekstach

artystycznych (analizy wybranych utworów).

13 Strofy – katalog typów, funkcje w wierszu (kulturowe konwencje; dokładne/ niedokładne

cytaty struktur stroficznych a znaczeniowy wymiar tekstu). Czemu służą aluzyjne

przywołania strof w języku współczesnej liryki (np. dystych elegiacki w wierszu wolnym

Różewicza; J. M. Rymkiewicza; Z. Herberta...; sonetopodobne układy, stance, itp. ).

14 Teoria i praktyka języka poetyckiego (style poetyckiego mówienia, modele wypowiedzi

lirycznej). Różne sposoby czytania jednego wiersza (analizy stylów lektury wybranych

tekstów literackich).

B. Zagadnienia uzupełniające

1. Tekst i gatunek w perspektywie stylistycznej (kształtowanie się konwencji i kodów

kulturowych; stopień tematyczno-formalno-językowych więzi; stylistyczne efekty

rozbijania „zastygłych struktur”).

2. Ironia jako trop literacki (formy parodyjne; język wartości)

3. Otwarte formy wiersza – „Od zamkniętego tekstu do nieskończoności” (rozważania w

kontekście uwag Teresy Dobrzyńskiej „przy lekturze wiersza Adama Mickiewicza

Aryman i Oromaz, [w:] Tekst – styl – poetyka ).

4. Czy może być udana próba charakterystyki systemowej wiersza wolnego? (wokół

projektu D. Urbańskiej : Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej) .

5. Co wynika z komparatystycznych analiz motywów i serii tematycznych? (np. Odys albo

Faust w kulturowo-literackich wyglądach (Janina Abramowska Odys współczesny, [w:]

Powtórzenia i wybory ..., Andre Dabezies, Mit Fausta: dawne i nowe oblicza , [w:]

Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej ...)

6. Rola metatekstu (parentezy; metaopisy; metaproza, metateksty rodzajowo-gatunkowe) w

utworze literackim i problem spójności tekstu (analityczno-interpretacyjne scenariusze

lektury).

7. Wiersz i aksjologia. Międzywierszowe gry stylistyczno-semantyczne – „język”

wartościowania tradycji (style historyczne w języku nowej i najnowszej poezji).

8. „Wtórny system modelujący”, czyli Jurija Łotmana koncepcja języka sztuki i sztuki jako

języka (Łotman, Struktura tekstu artystycznego, przekł. A. Tanalska, Warszawa 1984).

9. Czy można mowić o istnieniu systemu stylistycznego? (wokół pytania Teresy Skubalanki,

„Stylistyka” I, Opole)

10. Granice metafory – metafora bez granic?

II. Opracowania

Podręczniki i słowniki

1. Genologia polska. Wybór tekstów , wybór, oprac. wstęp E. Miodońska-Brookes, A.

Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983.

2. Głowiński Michał, Okopień-Sławińska Aleksandra., Sławiński Janusz ., Zarys teorii

literatury , Warszawa 1991 (wyd. nast. poprawione i poszerzone).

3. Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Wrocław 1988 (wyd. nast.

poszerzone).

4. Chrząstowska Bożena., Wysłouch Seweryna., Poetyka stosowana , Warszawa 1978 (i wyd.

nast.).

5. Korolko Mirosław, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny . Warszawa 1990.

6. Kulawik Adam, Wprowadzenie do teorii wiersza , Warszawa 1988.

7. Kulawik Adam., Poetyka . Wstęp do teorii dzieła literackiego , Kraków 1994.

8. Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław, Stylistyka polska. Zarys , Warszawa 1964 (i wyd.

nast.).

9. Markiewicz Henryk, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1976 (i wyd. nast.).

10. Markiewicz Henryk, Wymiary dzieła literackiego , Prace wybrane, t. IV, Kraków 1996.

11. Miodońska-Brookes Ewa, Kulawik Adam, Tatara Marian, Zarys poetyki, Warszawa 1989

(i.wyd. nast.).

12. Mayenowa Maria Renata., Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka , Wrocław 2000

(wyd. III poszerzone).

13. Problemy teorii literatury. Wyboru prac dokonał Henryk Markiewicz, Wyd. 2 poszerzone.

Seria 1-3, Wrocław 1987-1988.

14. Przewodnik po stylistyce polskiej , pod red. S. Gajdy, Opole 1993.

15. Skwarczyńska Stefania, Wstęp do nauki o literaturze, t. 1 – 3, Warszawa 1954 – 1965.

16. Stylistyka polska. Wybór tekstów, oprac. i wstęp E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M.

Tatara, Warszawa 1973.

17. Wellek Rene, Warren Austin, Teoria literatury , Warszawa 1980.

18. Ziomek Jerzy, Retoryka opisowa , Wrocław 1990 (i wyd. nast.).

A. Literatura obowiązkowa

1. Abramowska Janina, Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich , [w] taż:

Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań 1995.

2. Alegoria , pod red. J. Abramowskiej, Gdańsk 2003

3. Kerbrat-Orecchioni Catherine , Ironia jako trop , „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 1.

4. Balbus Stanisław, Między stylami , Kraków 1993.

5. Balcerzan Edward., Badania wersologiczne a komunikacja literacka , [w:] tegoż Kręgi

wtajemniczenia , Kraków 1982.

6. Bolecki Włodzimierz, Spójność tekstu (literackiego) jest konwencją ,[w:] tegoż Pre-teksty

i teksty, Warszawa 1993.

7. Culler Jonathan., Retoryka, poetyka i poezja , [w:] Teoria literatury , przeł. B. Bassaj,

Warszawa 1996.

8. Curtius Robert. E., Topika , [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów

„ Pamiętnika Literackiego ”, t. 1, red. M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław-Warszawa-

Kraków 1977.

9. Dłuska Maria., Skrzydła poezji polskiej i współczesny nasz antywiersz , [w:] Studia z

historii i teorii wersyfikacji polskiej, Warszawa 1976;

10. Dobrzyńska Teresa, „ Mój intymny mały świat” a poetyckie sposoby konceptualizacji.

Metafora, [w:] Osoba w literaturze i komunikacji literackiej , red. E. Balcerzan, W.

Bolecki, Warszawa 2001.

11. Dobrzyńska Teresa, Tekst – styl – poetyka , Kraków 2003.

12. Głowiński Michał, Poetyka i okolice , Warszawa 1992 (tu m.in.: Mimesis językowa

wwypowiedzi literackiej; Metafora, demetaforyzacja, konteksty ).

13. Głowiński Michał., O stylizacji , [w:] Stylistyka polska . Wybór tekstów...

14. Jakobson Roman, Poetyka w świetle językoznawstwa , „Pam. Lit.” 1960, z. 2 (przedruk w:

15. Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism , red. i wstęp M. R. Mayenowa,

Warszawa 1989).

16. Kerbrat-Orecchioni Catherine, Ironia jako trop , „Pamiętnik Literacki” 1986 z. 1.

17. Kostkiewiczowa Teresa, Problemy całościowej charakterystyki stylu pisarza , [w:]

Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa , Kraków 1976.

18. Liryka polska. Interpretacje , pod red. J. Prokopa i J. Sławińskiego, Kraków 1971.

19. Mayenowa Maria Renata, Spójność tekstu a postawa odbiorcy, [w:] O spójności tekstu ,

Wrocław 1979.

20. Pszczołowska Lucylla, Wiersz polski. Zarys historyczny , Wrocław 1997.

21. Pszczołowska Lucylla, Wiersz – styl - poetyka . Studia wybrane, Krakow 2002.

22. Pogranicza i korespondencje sztuk , red. Teresa Cieślikowska i Janusz Sławiński, Wrocław

1980.

23. Riffaterre Michael, Kryteria analizy stylu , [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum

przekładów...

24. Riffaterre Michael, Kontekst stylistyczny , „Pamiętnik Literacki” 1972 z. 3.

25. Sawicki, Wokół opozycji: wiersz – proza, [w:] Problemy teorii literatury , red. H.

Markiewicz, Wrocław 1976.

26. Sławiński Janusz, Dzieło. Język. Tradycja , Warszawa 1998 (wyd.III: O kategorii

podmiotu lirycznego; Teoria języka poetyckiego; Semantyka wypowiedzi narracyjnej) .

27. Sławiński J., Analiza, interpretacja i wartościowanie , [w:] tegoż Próby

teoretycznoliterackie , Warszawa 1992.

28. Skubalanka Teresa, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje , Wrocław 1984.

29. Skubalanka Teresa, O stylu poetyckim i innych stylach języka , Lublin 1995.

30. Studia o metaforze , t.2, red. M. Glowiński i A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1983.

31. Todorov T ., Tropy i figury , [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów , t.2, red.

K. Bartoszyński, M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1988 („Pamiętnik Literacki”

1977, z. 2.)

32. Urbańska D., Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej , Warszawa 1995.

33. Wariacje na temat. Studia literackie , red. J. Abramowska, A. Czyżak, Z. Kopeć, Poznań

2003.

34. Wyka K., Słowa klucze , [w:] O potrzebie historii literatury , Warszawa 1969

35. „Pamiętnik Literacki”; „Teksty Drugie”, „Ruch Literacki”, „Stylistyka” (wybrane

artykuły)

B. Literatura uzupełniająca

1. Balakian Anna., Międzynarodowy charakter symbolizmu, [w:] Antologia zagranicznej

komparatystyki literackiej, pod red. H. Janaszek-Ivaničkovej, Warszawa 1997.

2. Bolecki Włodzimierz, Pre-teksty i teksty, Warszawa 1993.

3. Hutcheon Linda , Ironia, satyra, parodia – o ironii w ujęciu pragmatycznym , „Pamiętnik

Literacki”1986, z.1.

4. Dłuska Maria, Studia z historii i teorii wersyfikacji polskiej , t. 1 – 2, Wrocław 1978.

5. Dobrzyńska Teresa, Metafora, Wrocław 1984.

6. Dobrzyńska Teresa., Tekst. Próba syntezy , „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 2.

7. Dobrzyńska Teresa., Mówiąc przenośnie. Studia o metaforze , Warszawa 1994.

8. Dąbrowska Elżbieta, Styl artystyczny – kierunki nowe i najnowsze , [w:] Współczesna

polska i słoweńska sytuacja językowa , red. S. Gajda, A. Vidovič Muha, Opole 2003.

9. Dąbrowski Stanisław, Wiersz – rozbiór – rozumienie , Gdańsk 1983.

10. Fredrich Hugo, Struktura nowoczesnej liryki. Od polowy XIX do polowy XX wieku , przeł.

11. Elzbieta Feliksiak, Wartszawa 1978

12. Fonagý I., Język poetycki – forma i funkcje , „Pam. Lit.” 1972, z. 2.

13. Kaufer D. S., Ironia, forma interpretacyjna i teoria znaczenia , „Pamiętnik Literacki”

1986, z. 1.

14. Kopczyńska Z. Pszczołowska l., Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście

literackim epoki , „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 3.

15. Kopczyńska Z. Pszczołowska l., Forma wierszowa a zagadnienie spójności tekstu, [w:]

Tekst. Język. Poetyka, Wrocław 1978

16. Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym życiu , Warszawa 1988.

17. Mayenowa Maria Renata, Wyrażenia cudzysłowowe. Przyczynek do badań nad semantyką

tekstu poetyckiego , [w:] Studia i rozprawy , oprac. T. Dobrzyńska, Warszawa 1998.

18. Mayenowa Maria Renata, Wiersz i proza , [w:] Poetyka teoretyczna , Wrocław 2000 (wyd.

III).

19. Michałowski Piotr, Gatunki i konwencje w poezji , [w:] Sporne i bezsporne problemy

współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002

20. Między tekstami. Intertekstualność jako problem poetyki historycznej , Studia pod red.

Jerzego Ziomka, Janusza Sławińskiego, Włodzimierza Boleckiego, Warszawa 1992. .

21. Mukařovský J. Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, Warszawa 1970 (tu: Dwa studia

o nazywaniu poetyckim; Intonacja jako rytmotwórczy czynnik wiersza).

22. Łotman Jurij, Struktura tekstu artystycznego , przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984.

23. Pajdzińska Anna, Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Lublin 1993.

24. Puzynina Jadwiga, Język wartości , Warszawa 1992.

25. Okopień-Sławińska Aleksandra, Semantyka wypowiedzi poetyckiej , Wrocław 1985 (tu

m.in. analiza słów-kluczy w poezji Baczyńskiego).

26. O spójności tekstu , red. M. R. Mayeniowa, Wrocław 1979.

27. Pszczołowska Lucylla, Odejścia i powroty. O niektórych elementach regularności w

wierszu współczesnym , [w:] Studia z teorii i historii poezji , seria 1, 1967.

28. Poetyka. Zarys encyklopedyczny (tomy dotyczące stylistyki, wersyfikacji, strofiki).

Semantyka form wierszowych [w:] Słowiańska metryka porównawcza , t. 3, red. L.

Pszczołowska, Wrocław 1988.

29. Siatkowki Zbigniew, Wersyfikacja Tadeusza Różewicza wśród współczesnych metod

kształtowania wiersza , „Pamiętnik Literacki” 1958, z. 3.

30. Skrendo Andrzej , Sygnatura Tadeusza Różewicza. Dwie interpretacje ze wstępem i post

scriptum , [w:] Osoba w literaturze i komunikacji literackiej , red. E. Balcerzan, W.

Bolecki, 2000.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: