HISTORIA ROZWOJU TURYSTYKI
Początków turystyki europejskiej dopatrzeć się można już w starożytności. Starożytni Egipcjanie podróżowali do miejsc kultu religijnego. Podróże były szansą na poznanie obcych krajów i nawiązanie kontaktów społecznych z innymi mieszkańcami. Przemieszczana się w specjalnych celach, były to wędrówki kupców, pielgrzymki do miejsc świętych, podróże do miejsc kąpielowych oraz przyjazdy na Igrzyska Olimpijskie w Grecji. Pierwsze wędrówki o charakterze turystycznym, a nie handlowym datuje się na 4000 rok p.n.e. Starożytni Grecy i Rzymianie podróżowali w celach wojennych bądź z zamiarem uczestniczenia w igrzyskach i uroczystościach religijnych, zobaczenia piramid. Można więc stwierdzić, że początek turystyki nastąpił w momencie, gdy człowiek zaczął podróżować w celach poznawczych. Już wtedy można było zaobserwować początki przemysłu turystycznego, np. powstanie patronów - opiekujących się przyjezdnymi, sanatoriów, domów wczasowych, map drogowych i voucherów- dokumentów upoważniających do noclegów w zajazdach. W czasach renesansu ludzie pielgrzymowali do Rzymu, starając się odwiedzić „Wieczne Miasto”. Organizowano „przechadzki archeologiczne”. Odkrycie „Nowego Świata” oraz postęp w nawigacji morskiej umożliwił w XIV I XV wieku dalszy rozwój podróży okrętami. Wczasach nowożytnych zaczęły powstawać pierwsze przewodniki, a w końcu XVII wieku można było już spotkać osoby pełniące funkcje przewodnika. Turystyka współczesna rozwinęła się pod koniec XIX wieku.
Historia turystyki jest nieodłącznym elementem w dziejach ludzkości. „Turystyka jest zjawiskiem, które może być rozpatrywane w aspekcie psychologicznym, społecznym, ekonomicznym, przestrzennym i kulturalnym a nade wszystko politycznym.”[1] Rozwój turystyki kształtowały różnorodne czynniki społeczne i polityczne. System feudalny i upadek wielu gospodarstw sprawiły, że w Średniowieczu nastąpił zastój w podróżowaniu. Podróżowali głównie kupcy i pielgrzymi do miejsc kultu religijnego oraz studenci na wyższe uczelnie do Włoch i Rzymu. Lecz wielki przełom nastąpił dopiero w czasie Wielkich Odkryć Geograficznych w wieku XIV i XV. Był to okres wielkich wypraw i ogromnych dokonań. Od odkrycie Ameryki, podróży Vasco da Gama do Indii, wypraw Amerigo Vespucciego do Ameryki do opłynięcia globu przez Magellana. W wieku XVII i XVIII powstało wiele miejscowości leczniczych i typowo turystycznych. Rozpoczęło się podróżowania do Ameryki, a zdobycie przez Anglików Mont Blanc zapoczątkowało wyprawy w wysokie góry oraz rozwój literatury podróżniczej.[2] Rozwój turystyki masowej nastąpił w XIX i XX wieku dzięki rozwojowi środków transportu, przemysłu oraz wzrostowi poziomu oświaty i świadomości społecznej. Rozwój lokomocji pociągnął za sobą rozwój infrastruktury turystycznej w miejscowościach do których przybywało coraz więcej turystów. Rozwój transportu morskiego sprawił, że do Europy przyjeżdżało coraz więcej turystów z Ameryki, a rozwój motoryzacji wpłynął na rozbudowę dróg. W XIX wieku otwarto pierwsze biuro turystyczne o nazwie „Thomas Cook”, oraz powstały pierwsze zrzeszenia hotelarzy w Szwajcarii i Austrii. Natomiast dokonane w 1888 roku przez Fritjofa Nansena przejście na nartach przez Grenlandię uznawane jest za początek rozwoju narciarstwa. W 1901 roku w Nowej Zelandii powstał pierwszy państwowy organ ds. turystyki.[3] W Polsce, podobnie jak w większości innych krajów, rozwój turystyki został zapoczątkowany w pierwszej połowie XIX wieku. Proces przemian społeczno-gospodarczych kształtujących się w całym świecie a zwłaszcza w Europie, stworzył korzystne warunku dla rozwoju turystki w Polsce. Jednak ten proces przebiegał w Polsce nieco inaczej niż w innych krajach zachodnioeuropejskich. W tych krajach dominował ustrój kapitalistyczny, który stał się znaczącym bodźcem dla rozwoju turystyki. Na zachodzie Europy turystykę organizowali przede wszystkim ludzie wyczuwający potrzeby rynku i płynące stąd zyski. Na obszarze Polski tworzyli ją przede wszystkim społecznicy, ożywieni poczuciem misji kulturalno-narodowej. „Turystyka była jednym z elementów ogólnonarodowej akcji i dlatego jej zasięg organizacyjny i tematyczny obejmował tak szeroki zakres zagadnień. Poszczególne etapy rozwoju turystyki i krajoznawstwa maja swoją specyfikę historyczną, powstałą na tle panujących warunków politycznych, kulturalnych i społeczno-gospodarczych”.[4]
Wśród wielu czynników wpływających na rozwój turystyki należy wymienić potrzeby, które odgrywają istotną rolę, gdyż determinują popyt na dobra i usługi turystyczne. Z upływem czasu potrzeby te zmieniają się. W wyniku wzrostu zamożności społeczeństw, to co kiedyś było dobrem luksusowym staje się z upływem czasu dobrem podstawowym. Jak wykazał A.H. Maslow, jeśli warunki życia pozwolą, każdy człowiek przechodzi cztery fazy : fazę potrzeb podstawowych, fazę potrzeb społecznych, fazę samookreślania i fazę samorealizacji. Turystyka znajduje się w etapie samorealizacji. Co oznacza, że człowiek chce żyć w sposób zadowalający i czuć się samym sobą, i właśnie tego oczekuje od turystyki. Dodatkowo pewną rolę w rozwoju turystyki odgrywają motywacje. [5] Nie ma wątpliwości, że bez poznania motywacji turystycznych nie byłoby mowy o tak wielkim rozwoju turystyki. Umożliwiają one badanie wpływu turystyki na miejsca naszych podróży. Ułatwiają planowanie turystyczne i identyfikacje sektora turystyki. Angielscy badacze turystyki, Swarbrooke i Horner określili motywacje jako czynniki, które skłaniają turystów do wybrania określonego rodzaju wyjazdu w określonym czasie. Stworzyli nawet typologie motywacji turystycznych. Podzielili je na sześć podstawowych kategorii : kulturalne, status, psychiczne, osobiste, emocjonalne i osobowościowe. Motywacje kulturalne wiązać się będą oczywiście z chęcią poznawania nowych kultur i zwiedzaniem nie odkrytych miejsc. Wybór miejsca i rodzaju turystyki zależeć będzie, również od tego czy oferta jest modna, ekskluzywna oraz atrakcyjna dla turysty, czyli od jej statusu. Psychiczne motywacje to wszystko to co może osiągnąć potencjalny turysta podczas wyjazdu, czyli relaks, odpoczynek na słońcu, polepszenie stanu zdrowia, aktywny sposób spędzania czasu, różnorodne atrakcji a nawet możliwość seksu. Innymi czynnikami decydującymi o wyborze turystyki, są osobiste korzyści, czyli pogłębianie wiedzy z zakresu różnych dziedzin lub możliwość zdobycia nowych umiejętności np. nauka jazdy na nartach. Emocjonalne motywacji są zależne od stanu naszej psychiki: nostalgii, depresji, chęci romansu lub zaspokojenia fantazji oraz chęci przygody, które skłaniają do uprawiania turystyki. Osobistymi motywacjami stają się potrzeby wyjazdu rodziców z dziećmi, chęć poznania nowych przyjaciół, wizyty krewnych lub znajomych. Ogólnie wszystkie motywacje wiążą się z zaspokojeniem naszych indywidualnych potrzeb, które zmieniają się wraz ze zmianami w naszym życiu. Można stwierdzić, że motywacje turystyczne rodzą się z niezaspokojonych potrzeb. Wyjątkiem mogą być wyjazdy służbowe, gdyż turystyka biznesowa jest raczej rezultatem celu podróży niż potrzebą turysty.[6]
Czynniki, które determinują turystykę mogą być indywidualne, zależne od osobowości, stylu życia, dotychczasowych doświadczeń lub osobistych mocnych i słabych stron, a także wizerunku potencjalnego turysty (jak jesteśmy postrzegani przez innych ludzi). W zależności od tego kim jesteśmy wybieramy odpowiedni dla siebie rodzaj turystyki, co powoduje nieustanny rozwój turystyki. Motywacje zmieniają się wraz z upływającym czasem i warunkami tj. stanem zdrowia, przychodami lub posiadaniem rodziny. Istnieją, również motywacje złożone, co oznacza, że potencjalni turyści są zmotywowani różnymi czynnikami jednocześnie, które przeradzają się w prawdziwe motywacje.[7] Pogoda i stan psychiczny może zadecydować o wyborze odpowiedniego rodzaju turystyki. Tak samo jak decyzja zamężnej kobiety z dwójką dzieci, która przynależy do określonego koła zainteresowań i jest katoliczką, będzie zależna od tego z jaką grupą ma zamiar wyjechać. Inaczej bowiem będzie wyglądać jej wypoczynek z dziećmi a inaczej wyjazd na pielgrzymkę.
Ważnym czynnikiem rozwoju turystyki jest polityka turystyczna państwa jako element polityki gospodarczej. W zależności od stanu zamożności kraju, polityka gospodarcza w małym lub większym stopniu wspiera promocję podaży turystycznej. Polityka turystyczna danego państwa determinuje rozwój zjawisk rynkowych w branży turystycznej. Może prowadzić do ograniczenia lub zaspokojenia potrzeb potencjalnych turystów. „Rozwój współczesnej turystyki jest silnie uwarunkowany stałym dostosowaniem podaży turystycznej do zmieniających się potrzeb rynku turystycznego, charakteryzującego się nadwyżką podaży nad popytem. Stwarza to potrzebę wprowadzenia marketingu do gospodarki turystycznej.”[8] Czynnikiem wpływającym na rozwój turyzmu jest działalność państwa w zakresie turystyki. Rozwija się ochrona konsumenta, która wpływa na turystykę poprzez różne regulacje prawne, koncesje i licencje. Państwo jest zainteresowane popieraniem rozwoju turystyki krajowej ze względu na aspekty społeczno-socjalne. Szczególną rolę odgrywa polityka państwa przy organizacji turystyki zagranicznej. Reguluje zagadnienia związane z przekraczaniem granic, przepisy dewizowe, celne i sanitarne. Rola państwa jest również istotna w sferze ochrony zabytków, środowiska naturalnego oraz zagospodarowaniu przestrzennym kraju. Polityka krajowa jest równie ważna jak międzynarodowa. Pokój między narodami jest czynnikiem rozwoju turystyki. Konflikty wewnętrzne czy regionalne hamują rozwój turystyczny, w podobnej sposób jak terroryzm. Do rozkwitu turystyki niezbędne jest swobodne podróżowanie czyli unormowana i bezpieczna sytuacja polityczne państwa. Ważnym bodźcem, który determinuje wzrost ruchu turystycznego jest geograficzny zasięg kontaktów handlowych. Dzięki rosnącej liczbie konsorcjów międzynarodowych, powstała i zaczęła się rozwijać się turystyka biznesowa i konferencyjna. Współpraca zagraniczna powoduje zwiększenie się ilości wyjazdów służbowych. Stale rośnie liczba konferencji, sympozjów czy zjazdów międzynarodowych lub wyjazdów na targi zagraniczne.[9] Aby turyści mogli korzystać z turystyki należało stworzyć odpowiednią infrastrukturę gospodarczą, prawną, ekonomiczną i społeczną. Dlatego turystyka stanowi jeden z istotnych działów gospodarki kraju. Usługi turystyczne zaspokajają potrzeby materialne takie jak nocleg czy komunikacja oraz potrzeby niematerialne (kulturalno-rozrywkowe), które spowodowało rozwój sektorów pośrednio i bezpośrednio związanych z turystyką. Zmieniła się lokalna infrastruktura (budownictwo i nieruchomości, rozwinęła się łączność komunikacyjna oraz serwis taksówkowy), powstały kantory i punkty wymiany walut. W znaczący sposób zmienił się przemysł. Wzrosła produkcja środków transportu (samochodów, autobusów, statków) i sprzętu rekreacyjno-sportowego oraz produkcja sprzętu gastronomicznego. Nastąpił przyrost w produkcji żywności i napojów. Handel skorzystał na produkcji pamiątek, sprzętu fotograficznego i wypożyczaniu urządzeń sportowych. W bezpośrednio związanym z turystyką sektorze nastąpiło wiele zmian. Powstały biura podróży, operatorzy turystyki oraz agenci ubezpieczeniowi i turystyczni. W lokalnej infrastrukturze nastąpiły przemiany, zaczęły funkcjonować biura paszportowe oraz informacje turystyczne. Powstały profesjonalne usługi przewodnickie i pilotażowe oraz ubezpieczeniowe. Rozwój przemysłu turystycznego przyczynił się do powstania literatury i prasy turystyczno-podróżniczej. Transport rozwinął się diametralnie. Powstały wypożyczalnie samochodów i jachtów. Rozszerzył się zakres transportu naziemnego i morskiego. Wzrosła ilość miejsc noclegowych i rodzaj zakwaterowania. Powstały motele, pensjonaty, ośrodki kolonijne, zajazdy, resorty, apartamenty oraz kwatery agroturystyczne itp. Gastronomia i zaopatrzenie rozwinęły się znacznie, stworzono tawerny, bary przekąskowe, puby, winiarnie, kafeterie oraz firmy cateringowe. Rozrywka, jako ważny element turystyki zmieniła się i podzieliła na atrakcje naturalne takie jak: parki zoologiczne, krajobrazowe, rezerwaty i będące wytworem człowieka: galerie, skanseny, centra kulturalno-turystyczne, parki tematyczne itd. Wraz z pojawieniem się nieustannie rosnących wymagań potencjalnych turystów, stworzono kasyna, kluby, centra handlowo-usługowe i sportowe.[10] W ostatnim okresie istotny wpływ na funkcjonowanie rynku turystycznego ma zacierania się granic działalności gospodarczej oraz koncentracji kapitału. Zjawisko to, szczególnie ujawnia się w turystce gdzie dominują wielkie ponadnarodowe przedsiębiorstwa. Opanowujące nowe rynki oraz wyznaczające standardy oraz kierunki przemian jakimi będzie podążał sektor turystyczny. Polityka gospodarcza ma, więc fundamentalne znaczenie w wyrażaniu tendencji po stronie podaży jak i popytu na dobra i usługi turystyczne.[11] Czynnikiem kształtującym rozwój turyzmu jest również czas wolny od pracy. Jedna z najbardziej cenionych wartości w dzisiejszym życiu. Wyznacza dobrobyt społeczeństw, a nawet stan zdrowia w krajach. Ma wpływa na osobowość człowieka i determinuje jakość jego życia. Głównym wyznacznikiem czasu wolnego jest czas pracy, który przed 30 laty kształtował się na poziomie 49 godzin. W latach 70-tych został skrócony do 40 godzin, a obecnie w wielu krajach realizowany jest model 35-godzinnego tygodnia pracy przy 2 oraz 2,5- dniowych weekendzie. Nastąpiło obniżenie godzinowego wymiaru czasu pracy, co ułatwiło rozwój podróżowania, ponieważ w czasie wolnym od pracy najczęściej wybieramy turystykę. Czas wolny najczęściej definiowany jako zespół czynności „(…) obejmujących wszystkie zajęcia, którym jednostka może oddać się z własnej woli, np. dla odpoczynku, rozrywki, rozszerzenia swych wiadomości lub innego kształcenia (…)”.[12] Innym czynnikiem stymulującym rozwój turystyki po pierwszej wojnie światowej, oprócz wzrastającego czasu wolnego było wprowadzanie płatnego urlopu. Po pierwszej połowie XX wieku zatwierdzona prawo do obowiązkowego płatnego wypoczynku. Bardzo długo trwało, aż zaczęło być w pełni stosowane nie mniej jednak aktywność turystyczna ludzi znacznie wzrosła. W 1969 roku. 97% pracujących na pełen etat robotników w Wielkiej Brytanii otrzymywało dwutygodniowe płatne wakacje, a po 1988 roku, 99% pracowników otrzymywało cztery tygodnie. Ustanowienie płatnego urlopu w na Wyspach Brytyjskich spowodowało rozwój tzw. „seaside resorts”. Nadmorskie miejsca wypoczynkowe potwierdziły rzeczywisty monopol brytyjskich wakacji, gdyż ¼ wszystkich krajowych wyjazdów odbywała się nad morzem. Wiele z tych resortów takich jak: Blackpoll, Scarborough i Brighton były niezwykle popularne i przyciągały około 7 milionów turystów, między czerwcem a wrześniem każdego roku.[13]
Ważną rolę w zwiększeniu liczby wyjazdów turystycznych miał proces wprowadzenia ustawodawstwa emerytalnego. Po przekroczeniu 65 roku życia (czasami wcześniej) ludzie przestają pracować zawodowo. Mają więcej czasu wolnego ponieważ mniejsza ilość obowiązków nie pochłania ich tak bardzo. Jeszcze 15 lat temu zdecydowana część Amerykanów w przedziale 65 lat i więcej nadal zajmowała się pracą, co powodowało krótszy przeciętny czas trwania życia. Obecnie, dzięki upowszechnionym emeryturom nastąpiły zmiany. Badania aktywności wykazują, że w krajach rozwiniętych widocznie wzrosła aktywność turystyczna ludzi po przejściu na emeryturę.[14]
Wybór turystyki sugeruje zmianę miejsca pobytu ale należy również stwierdzić, że turysta świadomie wybiera miejsce z dala od domu w celu doświadczenia zmian. Dlatego też zaczęły rozwijać się różne rodzaje turystyki, ponieważ czas wolny nie wyraża się tylko i wyłącznie kategorią czasu. Podróżowanie musiało spełniać różne potrzeby aktywności, ruchu fizycznego oraz pobudzenia intelektualnego i społecznego. W zależności od ilości czasu wolnego możemy podjąć określoną działalność wypoczynkową. Są trzy typy czasu wolnego: krótki (mierzony w godzinach i minutach, wypoczynek w ramach dnia roboczego), średni (weekend) lub długi (w ramach urlopu, ferii). Turystyka jest najczęściej i najchętniej wybieraną formą spędzania czasu wolnego od pracy i obowiązków. Sfera związana z obsługą czasu wolnego, staje się liczącym przemysłem świata, oddziałując na gospodarkę danego kraju. Turystyka od kilkudziesięciu lat zajmuje znaczące miejsce w życiu każdego człowieka. Jest podstawową formą aktywności ludzkiej, która zaspokaja potrzeby rekreacyjno-zdrowotne i kulturalno-poznawcze. Przeciętny czas wolny od obowiązków zawodowych jest obecni większy niż w końcu ubiegłego stulecia. Spowodowane jest to poprzez skracanie godzin pracy w ciągu dnia i tygodnia oraz wprowadzeniem powszechnego ustawodawstwa urlopowego i emerytalnego. Nie należy również zapominać o młodzież uczącej się i studentach, którzy dysponują znaczną ilością czasu wolnego w okresie ferii i wakacji. Siła nabywcza ludności jest czynnikiem, który realizuje popyt turystyczny wywołany czasem wolnym od pracy. Warunki ekonomiczne turysty przekształcają potrzeby w konsumpcje dóbr i usług turystycznych. Rozwój turystyki zależy od wielkości dochodu narodowego na jednego mieszkańca, ponieważ poprawa sytuacji ekonomicznej jednostki jednocześnie powoduje wzrost wydatków na turystykę.[15] Podobny wpływ na rozwój turystyki ma urbanizacja, po między nimi istnieje ścisły i dwustronny związek. W krajach mocno zurbanizowanych jest większa aktywność turystyczna mieszkańców. Urbanizacja to proces kulturowy unowocześniający społeczeństwo. Jest ciągłym rozbudowywaniem przemysłu, więc jest zespołem czynności technicznych i ekonomicznych oraz towarzyszących im przemian społecznych. Poprzez stałe zwiększanie liczby ludności pracujących w zawodach nierolniczych wzrasta poziom uprzemysłowienia kraju. Dzięki przemieszczaniu się ludności z terenów wiejskich do miejskich oraz wzrost ludzi zamieszkałych w miastach, podnosi się stopień urbanizacji regionów, co prowadzi do znacznego rozwoju turystyki. Ludność żyjąca w miastach wykazuje znaczną aktywność turystyczną, co determinuje rozwoju turystyki. Dzieje się tak dlatego, że współczesne miasta stają się miejscami anonimowymi, od których chcemy w pewien sposób uciekać na łono natury. Chaos przestrzenny i pozbawiona charakteru zabudowa sprawia, że ludzie chętniej uprawiają turystykę. Proturystyczna postawa ludności miejskiej wynika również ze stylu życia. Uregulowany czas pracy umożliwia planowanie sposobu spędzania czasu wolnego. Jednak stymulatorem rozwoju turystyki jest także urbanizacja wsi, ponieważ prowadzi do zmian społecznych i kulturowych całych społeczeństw, co powoduje korzystne powstawanie potrzeb turystycznych wraz z warunkami ich zaspokojenia.[16] „Środowisko człowieka obejmuje wszystko to, co zapewnia mu rozwój materialny, biologiczno-fizyczny oraz co tworzy uciążliwości rozwoju umysłowego, moralnego, kulturalnego, duchowego, estetycznego i społecznego.”[17]
Nie byłoby tak znacznego rozwoju turystyki, gdyby nie środowisko naturalne i społeczne. Przyroda dostarcza niezbędnych wartości warunkujących całą naszą egzystencję. Uprawianie turystyki poprzez obcowanie z naturą wyzwala w nas estetyczne przeżycia ponieważ odsłania piękno natury. Środowisko nie tylko sprawia, że się odprężamy i wypoczywamy ale również jest źródłem doznań intelektualnych. Naturalne walory turystyczne służą regeneracji sił fizycznych i psychicznych, umożliwiają uprawnianie różnych form turystyki aktywnej i kwalifikowanej. Dzięki cechą krajoznawczym turystyka staje się przedmiotem zainteresowań poznawczych. „Na pewnych obszarach przeważać będą walory przyrodnicze i one będą decydowały o wielkości ruchu turystycznego, na innych natomiast dominować mogą walory antropogeniczne.” Te stworzone przez człowieka stanowią ważną motywację turystyczną. Podzielić je można na historyczne, czyli dzieła architektury, urbanistyki i techniki, zbiory muzealne oraz miejsca kultu religijnego oraz współczesne, takie jak wybitne dzieła gospodarcze, interesujące obiekty przemysłowe i techniki komunikacyjnej, obiekty współczesnej kultury.[18] Agencje turystyczne także zaczęły włączać się w wzrastające zainteresowanie specjalnymi potrzebami podróżujących w celach biznesowych. Znaczny procent dochodów tych agencji, jest zasługą rozwoju obsługi sektora biznesowego. Firmy lotnicze zaczęły operować zupełnie oddzielne usługi, stworzone specjalnie dla turystyki kongresowej. Zajmują się promocją i administracją spotkań i zjazdów handlowych. Turystyka biznesowa jest niezwykłą możliwością dla zwiększenia zatrudnienie. Stała się sposobnością dla hoteli, które zaczęły wynajmować specjalistów z dziedziny planowania i koordynacji spotkać biznesowych.[19] Jeden z najbardziej rozwijających się europejskich rynków turystycznych w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat jest „clubbing and party tourism”. Fenomen ten powstał dzięki ogromnej liczbie młodych ludzi z Europy Północnej, która latem wyjeżdża w rejony śródziemnomorskie w celach rozrywkowych. Zasada „sun, sand and sea” , znana z masowej turystyki wypoczynkowej, poszerzyła się o nowe elementy, takie jak : kultura muzyki i tańca, znaczne spożywane alkoholu i narkotyków oraz nowe sporty wodne. Rozwój nastąpił dzięki rosnącej niezależności młodych ludzi, którzy mają możliwość podróżowania we własnym zakresie w relatywnie młodym wieku oraz przez zmianę roli kobiet w krajach Europy Północnej, czyli fakt, że mogą zachowywać się w ten sam sposób co młodzi mężczyźni. Rosnąca popularność „clubbingu” wpłynęła znacznie na rozwój turystyki rozrywkowej. Północni przedsiębiorcy obserwując duże zainteresowanie tym rodzajem turystyki zaczęli inwestować w rozwój klubów nocnych i dyskotek na terenie wysp śródziemnomorskich. Pociągnęło to za sobą wzrastanie liczby usług i dóbr pomocniczych, np. barów, restauracji itp. Agencje turystyczne otrzymały możliwość tworzenia specjalnych ofert dla zainteresowanych tego typu wyjazdami. Turystyka rozrywkowa jest „niszą”, która narodziła się dzięki rozwoju kultury masowej. Niektóre z miast i regionów wytworzyły reputacje o samych sobie w taki sposób, aby przyciągnąć jak największą ilość turystów. Turystyka rozrywkowa jest niezwykle modna, szczególnie dla mieszkańców państwach północno-zachodnich i krajów wysoko rozwiniętych. Najbardziej popularnymi są Ibiza, Majorka i Minorka, które czerpią ogromne ekonomiczne korzyści z rozwoju turystyki rozrywkowej.[20]
...
nelli235