wstęp cd.doc

3.  

Gry podnoszące energię grupy - są to przede wszystkim
zabawy ruchowe, które podnoszą nastrój w grupie, zapobie­
gają znużeniu, odprężają ruchowo

4.   Gry dla grup zaawansowanych - sprawdzają się w gru­
pach   osób   dorosłych   lub   młodzieży   starszej,   których
członkowie dobrze się już znają, mają do siebie zaufanie, a
za sobą wiele wspólnie przepracowanych godzin; pomagają
w zrozumieniu istoty takich pojęć jak asertywność, negoc­
jacje, aktywne słuchanie

5.   Gry wymagające większej ilości czasu -tzn. w zależności
od potrzeb i możliwości osób biorących w nich udział mogą
trwać nawet kilka godzin lub cały dzień i warto o tym pa­
miętać przy planowaniu zadań dla grupy; gry te zwykle wyma­
gają także dodatkowych materiałów pomocniczych

6.              Gry końcowe —służązamknięciu grupy, dobremu pożegnaniu
Prezentowane gry nie powinny być stosowane jedynie pod ko­
niec spotkania lub wtedy, gdy grupie pozostaje nieco wolnego czasu,
z którym nie wiadomo co zrobić. Powinien być dla nich zarezerwowa­
ny specjalny czas, starannie uprzednio zaplanowany. Wtedy będą
one mogły efektywnie realizować cele, do których zostały opraco­
wane, tzn. służyć rozwojowi grupy, odprężeniu, integracji grupy, bu­
dowaniu poczucia własnej wartości, przyswajaniu określonych umie­
jętności.

Gry powinny być wykorzystywane kompleksowo, nie w sposób incydentalny, jednostkowy. Każda ma inny cel, który jest zawsze zdefiniowany - nawet zabawa jest celem. Gry pomagają uporządkować problemy, różne rodzaje problemów znajdują punkty wspólne i podobne sposoby rozwiązania. Pomagają odnaleźć własne miejsce w społeczności, uczą współpracy, wrażliwości na innych, budują poczucie zaufania, stymulują rozwój osobisty.

Gry mają także wpływ na uczenie się efektywnej komunikacji. Jest to uzyskiwane bez wywierania nacisku. Dzięki daniu możliwości zrelaksowania się w grupie, gry pozwalają na osiągnięcie porozumie­nia między osobami kompletnie różnymi, obcymi -jest to szczególnie ważne dla ludzi nieśmiałych, którzy potrzebują dodatkowych wzmoc-

nień.

Aspekt „planowych zasad" w wielu grach powoduje wykształcenie poczucia bezpieczeństwa, które pomaga w autoekspresji i budowa-

. adekwatnego obrazu siebie. Ten efekt ma także wpływ na poczu-. tożsamości z grupą. Zabawa jest jednym z podstawowych czynni­ków integrujących w każdej grupie, wpływa na otwartą, akceptującą atmosferę bardziej niż coś innego.

Siedzenie w kręgu bardziej niż siedzenie w rzędach krzeseł ma wpływ na dynamikę grupy. Daje każdemu uczestnikowi równy status w grupie, łącznie z osobą prowadzącą. Ma na to także w znacznym stopniu wpływ możliwość bezpośredniego kontaktu wzrokowego. Siedząc w kręgu uczestnicy mogą wyrażać swoje opinie i uczucia bez ryzyka bycia poddanym ocenie czy wyśmianiu. Od osoby prowadzącej zależy stworzenie poczucia swobody, zrozumienia i szacunku.

„Runda11 jest procesem, w którym każda osoba może rozwinąć się poprzez werbalizowanie własnych sądów, emocji itp.: zauważyłem, że... (szczególnie dobre po obejrzeniu czegoś), odkryłem, że... (szczególnie wskazane po jakimś nowym doświadczeniu, zabawie), chciałbym.,., nauczyłem się..., oburzyło mnie..., wartościowym dla mnie okazało się... Ostatnie dwa stwierdzenia mają szczególnie dużą wartość dla oceny własnych doświadczeń. Runda „oburzyło mnie..." i następująca po niej runda „wartościowym dla mnie okazało się..." dają każdemu możliwość wyrażenia odczuć pozytywnych i negatyw­nych zarazem. Podczas „rund" każdy musi słuchać osoby mówiącej, nie wolno niczego komentować (nawet osobie prowadzącej). Jeśli okaże się, że konieczna jest dyskusja, powinna być ona zainicjowa­na dopiero po ukończeniu „rundy". Każdy ma prawo odmowy uczest­niczenia w „rundzie". I to także nie może być komentowane. Ten schemat może być wykorzystywany do różnych celów, włącznie z dyskusjami i ewaluacją innych gier, planowaniem spotkań grupo­wych, rozwiązywaniem problemów, dawaniem wzmocnień.

„Gra-oczekiwanie" zwiększa zdyscyplinowanie grupy. Osoba prowadząca informuje grupę, że nie będzie uspokajała czy uciszała uczestników podczas podawania instrukcji lub dyskusji, będzie je­dynie czekać, aż wszyscy będą gotowi do słuchania. Mówi grupie, że to Postępowanie jest nazywane „grą-oczekiwaniem", i że ona nie bierze odpowiedzialności za uwagę uczestników. O to muszą zadbać sami. Oczekiwanie osoby prowadzącej musi być pozbawione wszel-toch oznak niepokoju, pytania i uwagi powinny być ignorowane. To Postępowanie nie może być zagrażające. Nie martw się, że czas płynie.

Jeśli przetrzymasz ich na początku, później nie będziesz miał już tego rodzaju trudności. Pamiętaj, że idea „gry-ocze kiwania" pole­ga na tym, że za dyscyplinę odpowiada cała grupa, a nie osoba prowadząca. Jeśli uczestnicy zmarnują swój czas na początku na pogawędki, później będą woleli wykorzystać go właściwie. Musisz być uważny, konsekwentny i bawić się przez cały czas albo... zrezyg­nuj z tej pracy.

Gdyby pojawiły się w grupie problemy lub niepokoje, pamiętaj, że to nie są twoje problemy lecz GRUPY, więc nie próbuj rozwiązywać ich leżąc wieczorem w łóżku. Przedstaw problem grupie i zapytaj, co o tym sądzą, jakie są odczucia ludzi na ten temat. Pamiętaj, że jesteś takim samym członkiem grupy jak inni, masz prawo do komunikowa­nia własnych odczuć. Będzie to dobrze wpływało na integrację grupy.

Jeśli chcesz, aby twoja praca z grupą była efektywna, powi­nieneś wypracować sobie pozytywne i akceptujące nastawienie do niej. Jeśli to nastawienie nie będzie autentyczne, lecz powierzchowne, członkowie grupy będą to wyczuwali. Trudno wtedy będzie ci się z nimi porozumieć, a cele grupy nie zostaną zrealizowane. Wszyscy będą się czuli zawiedzeni, rozczarowani, będą mieli poczucie zmarnowanego czasu. Zanim więc przystąpisz do pracy, spróbuj odpowiedzieć sobie na kilka poniższych pytań. Pomogą ci one ocenić swój własny stosunek do grupy.

1.                         Czy jesteś skłonny zrezygnować z hierarchizacji i przestać
być osobą najważniejszą, znającą odpowiedzi na wszystkie
pytania?

2.                         Czy jesteś skfonny oddać odpowiedzialność innym członkom
grupy?

3.                         Czy jesteś skfonny zaakceptować faktycznie wszystkie pyta­
nia od grupy?

4.                         Czy wierzysz, że każda osoba jest w stanie wziąć odpo­
wiedzialność za siebie?

5.                         Czy potrafisz poradzić sobie z sytuacją, gdy nie wiesz do­
kładnie, jak jakaś gra lub zabawa powinna przebiegać?

6.                         Czy potrafisz zrezygnować z posiadania zawsze racji?

7.                         Czy umiesz zaakceptować fakt, że twój sposób myślenia nie
każdemu odpowiada?

8.                         Czy umiesz powstrzymać się od narzucania innym swojego
punktu widzenia ?

10

9.              Czy reagujesz negatywnie na każdego, kto wygląda, mówi,
ubiera się, myśli, zachowuje się inaczej niż ty uważasz, że
powinien?

10.              Czy umiesz podejść z humorem do różnych pojawiających
się zabawnych sytuacji?

I jak wypadł test? W porządku!!! Wierzę, że potrafisz wykształcić w sobie umiejętność bycia pomocnym, akceptującym, nie oceniającym, uważnym, ciepłym liderem grupy.

W trakcie pracy z grupą pamiętaj, że każdy, kto nie ma ochoty na zabawę, ma prawo powiedzieć „nie chcę uczestniczyć". Czasami jedyną drogą, aby każdy brał udział w zabawie, jest pozwolić na nieuczestniczenie w niej. To dotyczy wszystkich rodzajów aktywnoś­ci, wszystkich gier. Każdy jest zapraszany do zabawy, nikt nie jest wykluczany, odsuwany, ale każdy ma wolny wybór, ma prawo do odmowy i trzeba to uszanować. Nie wolno tego w żaden sposób komentować. A przy okazji, okazuje się, że jeśli dziecku wolno nie brać w czymś udziału, to ono zwykle ma na to uczestnictwo ogromną ochotę.

Większość gier po ich zakończeniu powinna zostać omówiona w grupie. Dobrze jest, gdy każdy uczestnik ma czas na powiedzenie, co czuł w trakcie jej trwania, czy było coś trudnego itp. Należy także precyzyjnie wyjaśnić, czemu dana gra miała służyć. Wszystkie prze­cież mają jakiś cel (nawet zabawa jest celem). Aby nie czuć się manipulowanym i mieć zaufanie do osoby prowadzącej, chce się wiedzieć, jaki cel ma aktywność, w której bierze się udział. Otwartość informacyjna osoby prowadzącej zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia nieporozumień w grupie, znosi napięcia lękowe, zapo­biega przedwczesnemu rozpadowi grupy. Szczególnie to ostatnie zjawisko jest bardzo niebezpieczne dla poszczególnych członków grupy (zwłaszcza tych nieśmiałych, wrażliwych i tych, którzy mają trudności w kontaktach z innymi). Grupa może przestać istnieć do­piero wtedy, gdy zostaną zrealizowane jej podstawowe cele i wszy­scy jej członkowie wyjaśnią swoje wątpliwości i problemy przynaj­mniej w takim zakresie, jak jest to możliwe w danej sytuacji i danej grupie. Od zasady omawiania gier można odstąpić jedynie w przy­padku zabaw podnoszących energię grupy, służących przede wszyst­kim dobrej zabawie i relaksowi.

11

Poniższy zestaw gier i zabaw psychologicznych jest tylko nie­wielką cząstką tego, co zostało wymyślone w tej dziedzinie. Każdy psycholog, pedagog, nauczyciel ma własny, wypróbowany repertuar takich aktywności. Często jedna zabawa występuje w wielu wersjach mniej lub bardziej podobnych do siebie. Stąd książka ta nie preten­duje do miana wyczerpującego katalogu, lecz jest jedynie próbą zanotowania tego, co jest stosowane i co może być przydatne w pracy z grupą.

A na zakończenie życzę wszystkim dobrej zabawy!!!

1.

Gry wprowadzające

MATERIAŁY: niepotrzebne

CEL:              pozytywny obraz siebie, otwarcie

PRZEBIEG:    siedząc w kręgu, wszystkie osoby kończą zdanie: jes­tem dumny, że...