Mysterium Fidei.pdf

ENCYKLIKA + PAWEý VI + MYSTERIUM FIDEI + o NajĻwiħtszej ...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=131&doc=110

20. kwietnia A.D. 2009

Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria Tua.

ĺwiħty, ĺwiħty, ĺwiħty jest Pan Zastħpw. Caþa ziemia peþna jest Jego chwaþy. (Iz 6,3)

szukaj

PapieŇ Paweþ VI w tiarze

WiadomoĻci

Msza ĺwiħta

Magisterium KoĻcioþa

Encykliki papieskie

Pius XI - Quas Primas

Pius XI - Mortalium Animos

Pius XII - Mediator Dei

Pius XII o Ļw. Andrzeju Boboli

Jan XXIII o Ļw. J.M.Vianney

Paweþ VI - Mysterium

Fidei

Benedykt XVI - Deus Caritas est

Benedykt XVI - Spe Salvi

Listy apostolskie, adhortacje

Dokumenty Kongregacji

Sobr Watykaıski II

Paweþ VI - Encyklika "Mysterium Fidei"

o. Aidan Nichols

do Czcigodnych Braci Patriarchw, Prymasw, Arcybiskupw, Biskupw i innych

Ordynariuszy, pozostajĢcych w pokoju i þĢcznoĻci ze StolicĢ ApostolskĢ, do

Duchowieıstwa i wiernych caþego Ļwiata, jak rwnieŇ do wszystkich ludzi dobrej woli,

w sprawie nauki o NajĻwiħtszej Eucharystii i jej kultu

Czcigodnym Braciom Pozdrowienie i Apostolskie Bþogosþawieıstwo!

KoĻciþ katolicki zawsze jak najcenniejszego skarbu strzeŇe: Tajemnicy Wiary, czyli niewysþowionego

daru Eucharystii, otrzymanego od Chrystusa, swego Oblubieıca, jako porħkħ niezmierzonej miþoĻci, i

na drugim Soborze Watykaıskim zþoŇyþ jej nowe i bardzo uroczyste wyznanie wiary i czci.

Ojcowie Soboru bowiem, obradujĢc nad odnowĢ Ļwiħtej Liturgii, nie widzieli pilniejszego zadania w

swej pasterskiej trosce o caþy KoĻciþ nad zachħcanie wiernych, by z nieskaŇonĢ wiarĢ i gorĢcĢ

poboŇnoĻciĢ brali czynny udziaþ w sprawowaniu tej PrzenajĻwiħtszej Tajemnicy, oraz skþadali jĢ Bogu w

darze wraz z kapþanem za swoje wþasne i caþego Ļwiata zbawienie i posilali siħ niĢ jako pokarmem

duchowym.

Bo jeĻli Liturgia Ļwiħta zajmuje czoþowe miejsce w Ňyciu KoĻcioþa, to sercem niejako i oĻrodkiem tejŇe

Ļwiħtej Liturgii jest tajemnica Eucharystyczna, poniewaŇ ona stanowi Ņrdþo Ňycia, w ktrym

oczyszczeni i umocnieni Ňyjemy nie sobie, lecz Bogu i zespalamy siħ nawzajem w najĻciĻlejszej miþoĻci.

W celu zaĻ uwidocznienia tej nierozerwalnej wiħzi miħdzy wiarĢ i poboŇnoĻciĢ, Ojcowie Soborowi

potwierdzajĢ naukħ, ktrej KoĻciþ zawsze siħ trzymaþ i nauczaþ, a ktrĢ Sobr Trydencki uroczyĻcie

okreĻliþ, uznali za sþuszne przeprowadzię omawianie PrzenajĻwiħtszej Tajemnicy Eucharystii

nastħpujĢcym streszczeniem prawd: "Zbawiciel nasz podczas Ostatniej Wieczerzy, tej nocy, kiedy

zostaþ wydany, ustanowiþ, EucharystycznĢ Ofiarħ Ciaþa i Krwi swojej, aby w niej na caþe wieki, aŇ do

swego przyjĻcia utrwalię Ofiarħ KrzyŇa i tak umiþowanej Oblubienicy KoĻcioþowi powierzyę pamiĢtkħ

swej ĺmierci i Zmartwychwstania; Sakrament Miþosierdzia, znak jednoĻci, wiħŅ miþoĻci, ucztħ

paschalnĢ, w ktrej spoŇywa siħ Chrystusa, dusza napeþnia siħ þaskĢ i otrzymujemy zadatek przyszþej

chwaþy" (KL 47)

Sþowa te podkreĻlajĢ zarwno Ofiarħ, ktra naleŇy do istoty odprawianej codziennie Mszy Ļw., jak i

Sakrament, ktrego uczestnicy przez Komuniħ Ļw. poŇywajĢ Ciaþo Chrystusa i pijĢ ChrystusowĢ Krew,

otrzymujĢc þaskħ, ktra jest zaczĢtkiem Ňycia wiecznego oraz "lekarstwem nieĻmiertelnoĻci" wedle sþw

Paıskich: "Kto poŇywa moje Ciaþo i pije mojĢ Krew, ma Ňycie wieczne, a ja go wskrzeszħ w dniu

ostatecznym" (J 6,54)

ņywimy przeto mocnĢ nadziejħ, Ňe z odnowienia ĺwiħtej Liturgii wypþywaę bħdĢ obfite owoce

poboŇnoĻci Eucharystycznej, by KoĻciþ ĺwiħty przez wywyŇszanie tego zbawiennego znaku

poboŇnoĻci z dniem kaŇdym postħpowaþ naprzd, aŇ do osiĢgniħcia doskonaþej jednoĻci (por. J 17,25) a

wszystkich, ktrzy siħ zwĢ chrzeĻcijanami, zapraszaþ do zjednoczyþa w wierze i miþoĻci i þagodnie ich, do

tego pociĢgaþ za sprawĢ þaski BoŇej.

Odnosimy wraŇenie, Ňe owoce te juŇ dostrzegany i jakby ich pierwociny zbieramy przez tħ spontanicznĢ

radoĻę i ochoczĢ gotowoĻę, z jakĢ synowie KoĻcioþa katolickiego przyjħli Konstytucjħ o Ļwiħtej Liturgii i

jej odnowħ, a niemniej teŇ przez wiele i starannie opracowanych publikacji wydawanych celem

gþħbszego przestudiowania i owocniejszego zrozumienia nauki o NajĻwiħtszej Eucharystii, zwþaszcza

tego, co dotyczy jej zwiĢzkw z tajemnicĢ KoĻcioþa.

Jest to powodem niemaþej dla nas pociechy i radoĻci. Niezmiernie miþo jest podzielię siħ niĢ z Wami,

Czcigodni Bracia, byĻcie i Wy skþadali razem z nami podziħkħ Bogu, dawcy wszelkiego dobra, ktry

przez Ducha swego sprawuje rzĢdy nad KoĻcioþem i uzdalnia go do wzrostu w cnotach.

PatrzĢc na liturgiħ

Rok KoĻcielny

Modlitwy i NaboŇeıstwa

Teksty ýaciıskie

Sanktuaria

Cuda i objawienia

ĺwiħci Paıscy

Czytelnia

Galeria foto

Filmy wideo

Linki

Articles in English

Chcħ otrzymywaę ciekawe

wiadomoĻci na e-mail:

Zapisz

POWODY PASTERSKIEJ TROSKI I NIEPOKOJU

Nie brak jednak, Czcigodni Bracia, w tej wþaĻnie omawianej dziedzinie powodw do gþħbokiej troski

pasterskiej i niepokoju, ktrych rwnieŇ nie moŇemy przemilczaę, Ļwiadomi obowiĢzku Apostolskiego

urzħdu.

Jest nam bowiem dobrze wiadomo, Ňe wĻrd tych, co ustnie lub pisemnie rozprawiajĢ o tej NajĻwiħtszej

Tajemnicy, znajdujĢ siħ i tacy, ktrzy szerzĢ tego rodzaju poglĢdy co do prywatnie odprawianych Mszy

Ļw., dogmatu o przeistoczeniu oraz co do kultu Eucharystycznego, iŇ powodujĢ niepokj w duszach

wiernych, a w umysþy ich wnoszĢ powaŇny zamħt w sprawach wiary, jak gdyby kaŇdemu wolno byþo

puszczaę w niepamiħę naukħ raz przez KoĻciþ dokþadnie okreĻlonĢ lub tak jĢ wyjaĻniaę, Ňe wþaĻciwe

znaczenie sþw lub oglnie przyjħte znaczenie pojħę ulega osþabieniu.

Nie godzi siħ przecieŇ - aby rzecz zilustrowaę przykþadami - tak wysoko stawiaę tzw. "Mszħ

wsplnotowĢ" by ujmowaę znaczenia Mszom odprawianym prywatnie, albo taki kþaĻę nacisk na aspekt

znaku sakramentalnego, jakby symbolizm, ktry w NajĻwiħtszej Eucharystii wszyscy uznajĢ, w caþoĻci

wyraŇaþ i wyczerpywaþ pojħcie obecnoĻci Chrystusa w tym Sakramencie; albo rozprawiaę o tajemnicy

przeistoczenia, nie czyniĢc wcale wzmianki o zadziwiajĢcej przemianie caþej substancji chleba w Ciaþo, a

caþej substancji wina w Krew Chrystusa, o ktrej mwi Sobr Trydencki, jakby ta przemiana polegaþa

jedynie na "zmianie oznaczenia" ( transsignificatio ), i "zmianie celu" ( transfinalisatio ), albo wreszcie

wysuwaę i w praktyce stosowaę zdanie, wedle ktrej w konsekrowanych Hostiach, pozostajĢcych po

skoıczeniu ofiary Mszy Ļw. nie ma juŇ wiħcej obecnoĻci Chrystusa.

1 z 8

2009-04-20 19:30

ENCYKLIKA + PAWEý VI + MYSTERIUM FIDEI + o NajĻwiħtszej ...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=131&doc=110

KaŇdy widzi, Ňe te i tym podobne rozpowszechniane zapatrywania w nie maþym stopniu naruszajĢ wiarħ

w Eucharystiħ i jej kult.

ņeby wiħc przez posiew faþszywych opinii nie doznaþa udaremnienia wyþaniajĢca siħ pod wpþywem

Soboru nadzieja na nowy blask Eucharystycznej poboŇnoĻci, ktra opromienię ma caþy KoĻciþ,

postanowiliĻmy przemwię do Was, Czcigodni Bracia, w tej kwestii, i na mocy powagi apostolskiej

ukazaę nasz na niĢ poglĢd.

OczywiĻcie nie odmawiamy szerzycielom tych dziwnych opinii chwalebnej dĢŇnoĻci do zgþħbiania tak

wielkiej Tajemnicy i wyþuszczania jej niewyczerpanych bogactw oraz uprzystħpnienia ludziom naszego

wieku jej zrozumienia; owszem uznajemy owĢ dĢŇnoĻę i pochwalamy; lecz na same poglĢdy przez nich

gþoszone nie moŇemy siħ zgodzię i zmuszeni jesteĻmy przestrzec Was przed wynikajĢcymi z nich

powaŇnymi niebezpieczeıstwami dla prawowitej wiary.

NAJĺWIĦTSZA EUCHARYSTIA JEST TAJEMNICġ WIARY

Przede wszystkim chcemy przypomnieę Wam rzecz wprawdzie dobrze znanĢ, lecz ogromnie potrzebnĢ

dla obrony przed jadem wszelkiego racjonalizmu, prawdħ, ktrej dali Ļwiadectwo krwiĢ wþasnĢ gþoĻni

mħczennicy, a przesþawni Ojcowie i Doktorzy KoĻcioþa nieustannie jĢ Wyznawali i nauczali,

mianowicie, Ňe Eucharystia jest bardzo wielkĢ tajemnicĢ, a nawet - wedþug wyraŇenia Ļwiħtej Liturgii -

jest ona w sposb szczeglny tajemnicĢ wiary. "W niej jednej bowiem - jak bardzo trafnie powiada nasz

Poprzednik, Ļp. Leon XIII - zawiera siħ w jakiejĻ niezwykþej peþni i rŇnorodnoĻci cudw to wszystko,

co wznosi siħ ponad naturħ" (1) .

Musimy zatem do tej szczeglnej tajemnicy podchodzię z pokornĢ ulegþoĻciĢ, kierujĢc siħ nie ludzkimi

pojħciami, ktre majĢ zamilknĢę, lecz trzymajĢc siħ mocno BoŇego Objawienia.

ĺw. Jan Zþotousty, ktry, jak Wam wiadomo, z takim polotem wymowy, i z takim zrozumieniem

poboŇnoĻci wypowiadaþ siħ na temat Tajemnicy Eucharystycznej, pouczajĢc kiedyĻ swych wiernych w

tej materii, posþuŇyþ siħ tymi bardzo trafnymi sþowami: "BĢdŅmy zawsze ulegli Bogu, nie sprzeciwiajmy

siħ Jemu, choęby to, co On mwi, wydawaþo siħ sprzeczne z naszym rozumem i naszymi pojħciami.

Niech Jego mowa przewaŇy nad rozumem i pojħciami naszymi. Postħpujmy tak rwnieŇ, gdy chodzi o

tajemnicħ (EucharystycznĢ), uwzglħdniajĢc nie tylko to, co podpada pod zmysþy, lecz trzymajĢc siħ

mocno Jego sþw. Wszak sþowo Jego nie moŇe mylię" (2) .

Podobne wypowiedzi znajdujemy nierzadko i u Doktorw scholastycznych. ObecnoĻę prawdziwego

Ciaþa Chrystusowego i prawdziwej Krwi w tym Sakramencie, jak mwi Ļw. Tomasz, moŇna pojĢę nie

zmysþami, lecz jedynie przez wiarħ, ktra opiera siħ na powadze BoŇej. StĢd odnoĻnie sþw ýukasza

22,19; To jest Ciaþo moje, ktre za was bħdzie wydane , powiada Ļw. Cyryl: "Nie powĢtpiewaj, czy to

prawda, lecz raczej przyjmij sþowa Zbawiciela z wiarĢ, skoro bowiem jest PrawdĢ, nie kþamiĢ" (3) .

StĢd w Ļlad za samym Doktorem Anielskim lud chrzeĻcijaıski bardzo czħsto Ļpiewa:

"Wzrok, dotyk, smak o Tobie nic nie mwiĢ do mnie,

Sþuchowi wierzy tylko me serca niezþomnie;

We wszystko, co Syn BoŇy rzekþ, wierzħ w pokorze,

Nic nad to sþowo prawdy brzmieę pewniej nie moŇe!"

ĺw. Bonawentura twierdzi: "To, Ňe Chrystus jest obecny w sakramencie jako w znaku, nie stanowi

Ňadnej trudnoĻci, ale to, Ňe jest w sakramencie prawdziwie, tak jak w niebie, przedstawia najwyŇszĢ

trudnoĻę; a wiħc wierzyę w to jest rzeczĢ najbardziej zasþugujĢcĢ" (4) .

Na to samo zresztĢ wskazuje Ewangelia Ļw., gdy opowiada, Ňe wielu uczniw Chrystusowych po

wysþuchaniu mowy o poŇywaniu Jego ciaþa i picia Jego krwi wycofaþo siħ i opuĻciþo Pana mwiĢc:

Twarda jest ta mowa i ktŇ moŇe jej sþuchaę? Piotr jednak na zapytanie Jezusa, czy i oni dwunastu chcĢ

odejĻę skwapliwie i mocno zapewniþ o swej i wszystkich innych Apostoþw wierze, dajĢc temu

zdumiewajĢcĢ odpowiedŅ: Panie, do kogoŇ pjdziemy? Ty masz sþowa Ňywota wiecznego (J 6,61 - 69).

Wniosek wiħc z tego taki, byĻmy w badaniu tej tajemnicy, jak za gwiazdĢ, szli za Nauczycielskim

Urzħdem KoĻcioþa, ktremu Boski Zbawiciel powierzyþ Sþowo BoŇe, zarwno pisane, jak i ustnie

przekazane, aby go strzegþ i tþumaczyþ bħdĢc przekonani, Ňe "choęby Ňaden rozum tego nie zbadaþ,

Ňadna mowa nie wyjaĻniþa, to, jednak prawdĢ jest to, co z dawien dawna w caþym KoĻciele siħ gþosi i

wierzy prawdziwĢ katolickĢ wiarĢ" (5) .

Ale nie dosyę na tym. ZachowujĢc nieskaŇonĢ wiarħ, trzeba rwnieŇ przestrzegaę odpowiedniego

sposobu wyraŇania siħ, Ňeby na skutek uŇywania przez nas niezdyscyplinowanych sþw nie nasuwaþy

siħ, broı BoŇe, bþħdne zapatrywania, co do wiary w najwyŇsze rzeczy. Mocno przed tym ostrzega Ļw.

Augustyn, zastanawiajĢc siħ nad odmiennym sposobem mwienia, ktrym posþugujĢ siħ filozofowie, a

tym ktrego winni uŇywaę chrzeĻcijanie. "Filozofowie - powiada - majĢ sposb wyraŇania siħ

swobodny i nie obawiajĢ siħ obrazię uszu poboŇnych w sprawach najtrudniejszych do zrozumienia.

My jednak winniĻmy siħ trzymaę ustalonego sposobu wyraŇania siħ, Ňeby nieskrħpowane sþowa nie

zrodziþy bezboŇnych zapatrywaı na samĢ treĻę, ktrĢ chcemy tymi sþowami wyrazię" (6) .

NaleŇy wiħc Ļwiħcie przestrzegaę sposobu mwienia, ktry KoĻciþ ustaliþ wielowiekowym wysiþkiem

nie bez pomocy Ducha ĺwiħtego i zatwierdziþ powagĢ Soborw, a ktry nieraz staþ siħ hasþem i

sztandarem prawowiernoĻci. Nikt niech nie oĻmiela siħ zmieniaę go wedþug swego upodobania lub pod

pretekstem nowoĻci naukowych. Bo jakŇe moŇna tolerowaę, aby uŇywane przez Sobory Powszechne

Formuþy dogmatyczne o tajemnicach Trjcy NajĻwiħtszej i wcielenia oceniano jako nieprzydatne dla

ludzi naszego wieku i w miejsce ich nierozwaŇnie wprowadzono inne? Tak samo nie moŇna tolerowaę,

by ktokolwiek na wþasnĢ rħkħ naruszaþ formuþy, w ktrych Sobr Trydencki podaþ do wierzenia

Tajemnicħ EucharystycznĢ. Bo przecieŇ te formuþy jak rwnieŇ i inne, ktrych KoĻciþ uŇywa dla

okreĻlenia dogmatw wiary wyraŇajĢ pojħcia, ktre nie sĢ zwiĢzane z Ňadnym okreĻlonym typem

kultury, ani z Ňadnym etapem rozwoju nauki ani z tĢ czy innĢ szkoþĢ teologicznĢ. Owe formuþy

zawierajĢ to, co umysþ ludzki w swym powszechnym i koniecznym doĻwiadczeniu dostrzega o rzeczach

i co wyraŇa w stosownych i jednoznacznych sþowach, zaczerpniħtych z mowy potocznej lub ze

sþownictwa ĻciĻlej wypracowanego. ToteŇ sĢ one przystosowane do ludzi kaŇdego miejsca i czasu.

2 z 8

2009-04-20 19:30

ENCYKLIKA + PAWEý VI + MYSTERIUM FIDEI + o NajĻwiħtszej ...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=131&doc=110

MoŇna je w prawdzie jaĻniej i bardziej przystħpnie wyþoŇyę - co jest z wielkĢ korzyĻciĢ - zawsze jednak

tylko w tym znaczeniu w jaki zostaþy uŇyte, Ňeby w miarħ rozwoju zrozumienia, wiary, sama prawda

wiary pozostaþa niezmieniona. Albowiem wedle nauki Soboru Watykaıskiego I, co do dogmatw

"trzeba siħ trzymaę zawsze tego znaczenia, jakie raz okreĻliþa ĺwiħta Matka KoĻciþ i nigdy nie wolno

od tego znaczenia odstħpowaę pod pozorem i w imiħ gþħbszego zrozumienia" (7) .

TAJEMNICA ECHARYSTYCZNA DOKONUJE SIĦ W OFIERZE MSZY ĺW.

A teraz dla wsplnego zbudowania i radoĻci pragniemy, Czcigodni Bracia, przypomnieę naukħ o

Tajemnicy Eucharystycznej, ktrĢ KoĻciþ katolicki otrzymaþ drogĢ Tradycji i ktrĢ jednomyĻlnie gþosi.

W pierwszym rzħdzie dobrze jest przypomnieę to, co stanowi jakby streszczenie i szczyt tej nauki,

mianowicie, Ňe przez Tajemnicħ EucharystycznĢ Ofiara KrzyŇa dokonana raz na zawsze na Kalwarii, w

podziwu godny sposb siħ uobecnia; nieustannie siħ przypomina, a jej zbawczĢ moc stosuje siħ na

odpuszczenie codziennie przez nas popeþnianych grzechom" (8) .

UstanawiajĢc bowiem Tajemnicħ EucharystycznĢ Chrystus Pan KrwiĢ swojĢ opieczħtowaþ Nowe

Przymierze, ktrego jest poĻrednikiem, jak kiedyĻ MojŇesz krwiĢ cielcw opieczħtowaþ Stare (por. Wj

24,8). Jak bowiem opowiadajĢ EwangeliĻci, w czasie Ostatniej Wieczerzy wziĢwszy chleb, dziħki czyniþ

i þamaþ i daþ im mwiĢc: to jest ciaþo moje, ktre za was jest wydane, to czyıcie na mojĢ pamiĢtkħ.

Podobnie i kielich po wieczerzy, mwiĢc: Ten jest kielich. Nowy Testament we krwi mojej, ktra za

was bħdzie przelana (ýk 22,19 - 20; por. Mt 26,26 - 28; Wj 14,22 - 24).

NakazujĢc zaĻ Apostoþom czynię to na swojĢ pamiĢtkħ, chciaþ wznawiania tej czynnoĻci po wieczne

czasy. Pierwotny KoĻciþ speþniaþ to wiernie, trzymajĢc siħ wytrwale nauki Apostoþw i schodzĢc siħ na

odprawianie Ofiary Eucharystycznej. Trwali w nauce apostolskiej - Ļwiadczy pilnie Ļw. ýukasz - w

uczestnictwie þamania chleba i modlitwach (Dz 2,42). Tak wielkĢ czerpali stĢd wierni gorliwoĻę, iŇ

moŇna byþo o nich powiedzieę; mnstwo wierzĢcych miaþo jedno serce i jednĢ duszħ (Dz 4, 32).

Paweþ Apostoþ zaĻ, ktry nam bardzo wiernie przekazaþ to, co otrzymaþ od Pana (1 Kor 11,23 nn.),

wyraŅnie mwi o Ofierze Eucharystycznej, wskazujĢc, Ňe chrzeĻcijanie nie powinni uczestniczyę w

pogaıskich ofiarach, skoro stali siħ uczestnikami stoþu Paıskiego: Kielich bþogosþawieıstwa, ktry

bþogosþawimy, czyŇ nie jest uczestniczeniem we krwi Chrystusa? A chleb, ktry þamiemy, czyŇ nie jest

udziaþem w ciele Chrystusa? Nie moŇecie pię z kielicha Paıskiego i z kielicha demonw, nie moŇecie

zasiadaę przy stole Paıskim i przy stole demonw (1 Kor 10,16,21). Tħ nowĢ Ofiarħ Nowego

Przymierza, ktrĢ przepowiedziaþ Malachiasz (1,11), KoĻciþ w myĻl nauki Pana i Apostoþw zawsze

skþadaþ "nie tylko za grzechy, za kary, za zadoĻęuczynienie i inne potrzeby wiernych ŇyjĢcych, lecz teŇ za

zmarþych w Chrystusie, ktrzy jeszcze nie zostali caþkowicie oczyszczeni" (9) .

Jedno tu przypominamy Ļwiadectwo, z pominiħciem innych, mianowicie Ļw. Cyryla Jerozolimskiego,

ktry urabiajĢc neofitw w wierze chrzeĻcijaıskiej, wypowiedziaþ te pamiħtne sþowa: "Po speþnieniu

duchowej ofiary, bezkrwawego obrzħdu, upraszamy Boga nad tĢ ŇertwĢ przejednania o powszechny

pokj w KoĻcioþach, o naleŇyty þad w Ļwiecie, za cesarzy, Ňoþnierzy i sprzymierzeıcw, za niemocĢ

zþoŇonych, za uciĻnionych i w ogle za wszystkich potrzebujĢcych pomocy modlimy siħ wszyscy i

skþadamy tħ ofiarħ... a nastħpnie (modlimy siħ) rwnieŇ za zmarþych Ojcw Ļwiħtych, biskupw i w

ogle wszystkich, co wĻrd nas dokonali Ňywota, w tej wierze, Ňe bħdzie to najskuteczniejszym

wsparciem dla tych dusz, za ktre zanosi siħ modþy w tej wþaĻnie chwili, gdy przed nami leŇy Ļwiħta i

drŇeniem przejmujĢca Ňertwa". Na potwierdzenie tej nauki Ļw. Doktor posþuguje siħ przykþadem

wieıca, ktry splatano dla cesarza, aby okazaþ þaskawoĻę skazanym na wygnanie, i nastħpujĢco koıczy

swe przemwienie: "Tak i my, zanoszĢc modlitwy do Boga za zmarþych, choęby i grzesznych, nie

wieniec splatamy, lecz Chrystusa zabitego za nasze grzechy ofiarujemy usiþujĢc przebþagaę i zjednaę

miþosiernego Boga zarwno dla nich, jak i dla siebie" (10) . O istnieniu w KoĻciele Rzymskim zwyczaju

skþadania "ofiary naszego okupu" rwnieŇ za zmarþych, Ļwiadczy ĺw. Augustyn (11) , ktry przy tym

nadmienia, Ňe zwyczaju tego strzeŇe caþy KoĻciþ jako spuĻcizny po Ojcach (12) .

Ale jest jeszcze coĻ innego, co pragniemy tu dodaę, bo znakomicie siħ przyczynia do wyjaĻnienia

tajemnicy KoĻcioþa, a mianowicie, Ňe KoĻciþ speþniajĢc razem z Chrystusem rolħ kapþana i Ňertwy,

skþada caþy Ofiarħ Mszy Ļwiħtej i caþy siħ w niej ofiaruje. GorĢco sobie Ňyczymy, aby wciĢŇ na nowo

objaĻniano i gþħboko w dusze wiernych wpajano tħ godnĢ zaiste podziwu naukħ, ktrej niegdyĻ uczyli

Ojcowie (13) , ktrĢ teŇ przed niewielu laty wyþoŇyþ nasz Poprzednik, Ļp. Pius XII (14) , a ĻwieŇo wyraziþ

Sobr Watykaıski II w Konstytucji o KoĻciele, omawiajĢc kwestiħ Ludu BoŇego (KK 11). GþoszĢc jĢ

naleŇy oczywiĻcie zachowaę rŇnicħ nie tylko stopnia, ale i istoty, jaka zachodzi miħdzy kapþaıstwem

powszechnym a kapþaıstwem hierarchicznym (por. KK 10). Nauka ta nadaje siħ bardzo do rozniecenia

poboŇnoĻci Eucharystycznej, do podkreĻlenia godnoĻci wszystkich wiernych, a takŇe do przynaglania

ich dusz, by siħgaþy po szczyty ĻwiħtoĻci, co rwna siħ caþkowitemu oddaniu Majestatowi BoŇemu przez

wspaniaþomyĻlnĢ ofiarħ z siebie.

Ponadto trzeba przypomnieę wypþywajĢcy stĢd wniosek o publicznym i spoþecznym charakterze kaŇdej

Mszy (KL 27). KaŇda bowiem Msza, choęby prywatnie odprawiana przez kapþana, nie jest jednak

prywatnĢ, lecz jest czynnoĻciĢ Chrystusa i KoĻcioþa. SkþadajĢc tħ Ofiarħ, KoĻciþ uczy siħ skþadaę w niej

samego siebie jako ofiarħ powszechnĢ i caþemu Ļwiatu na zbawienie przydziela jedynĢ i nieskoıczonĢ

moc odkupieıczĢ ofiary KrzyŇa. KaŇdĢ bowiem odprawianĢ Mszħ ofiaruje siħ nie tylko na zbawienie

niektrych, lecz rwnieŇ caþego Ļwiata. Wynika stad, Ňe chociaŇ, z natury rzeczy wypadaþoby raczej, aby

wierni brali liczny i czynny udziaþ w odprawianiu Mszy Ļw., to jednak nie naleŇy ganię, lecz przeciwnie

pochwalaę Mszħ, ktrĢ ze sþusznej przyczyny odprawia kapþan prywatnie wedle przepisw i uznanych

zwyczajw Ļwiħtego KoĻcioþa, choęby tylko sam ministrant usþugiwaþ i odpowiadaþ. Z niej przecieŇ

wypþywa wcale niemaþa, lecz niezmienna obfitoĻę szczeglnych þask zbawczych tak dla kapþana, jak dla

wiernego ludu i caþego KoĻcioþa, jak teŇ dla caþego Ļwiata; a þask tych nie otrzymuje siħ rwnie obficie

przez samĢ Komuniħ.

Po ojcowsku wiħc i usilnie polecamy kapþanom, ktrzy w sposb szczeglny sĢ NaszĢ radoĻciĢ i NaszĢ

chwaþĢ w Panu, by Ļwiadomi otrzymanej od wyĻwiħcajĢcego ich Biskupa wþadzy skþadania Bogu ofiary

oraz odprawiania w imiħ Pana Mszy Ļw. tak za Ňywych, jak i za umarþych (por. Pontificale Romanum ),

codziennie godnie i naboŇnie odprawiali Mszħ Ļw., aŇeby i oni sami i wszyscy inni wierni Chrystusowi

3 z 8

2009-04-20 19:30

ENCYKLIKA + PAWEý VI + MYSTERIUM FIDEI + o NajĻwiħtszej ...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=131&doc=110

cieszyli siħ z udziaþu w przeobfitych owocach wypþywajĢcych z Ofiary KrzyŇa. W ten sposb przyczyniajĢ

siħ rwnieŇ wielce do zbawiania rodzaju ludzkiego.

W OFIERZE MSZY ĺW. CHRYSTUS STAJE SIĦ SAKRAMENTALNIE OBECNY

To, coĻmy w skrcie powiedzieli o Ofierze Mszy Ļw. zachħca nas do przedþoŇenia niektrych punktw

nauki o Sakramencie Eucharystii, poniewaŇ jedno i drugie, Ofiara i Sakrament, naleŇy do tego samego

misterium i jedno od drugiego oddzielię siħ nie da. Bo wtedy to ofiaruje siħ Pan bezkrwawo w ofierze

Mszy Ļw. uobecniajĢcej ofiarħ KrzyŇa i udzielajĢcej zbawczej mocy tej ofiary, gdy przez sþowa

konsekracji zaczyna byę obecny sakramentalnie pod postaciami chleba i wina, jako duchowy pokarm

dla wiernych.

Wszyscy wiemy, Ňe nie jeden jest sposb obecnoĻci Chrystusa w swym KoĻciele. Dobrze wiħc bħdzie

zastanowię siħ nieco dþuŇej nad tĢ tak bardzo radosnĢ sprawĢ, ktrĢ zwiħŅle wyþoŇyþa Konstytucja o

ĺwiħtej Liturgii (por. KL 7), Obecny jest Chrystus w swoim modlĢcym siħ KoĻciele, poniewaŇ On sam

jest tym, "ktry za nas siħ modli, ktry w nas siħ modli i do ktrego my siħ modlimy; modli siħ za nas

jako nasz kapþan, modli siħ za nas jako nasza gþowa, modlimy siħ my do Niego jako do naszego

Boga" (15) , sam przecieŇ przyrzekþ: Gdzie bowiem dwaj albo trzej sĢ zgromadzeni w imiħ moje, tam

jestem poĻrd nich (Mt 18,20). Obecny jest w swoim KoĻciele ĻwiadczĢcym dzieþa miþosierdzia, nie

tylko dlatego, Ňe czyniĢc coĻ dobrego dla jednego z Jego najmniejszych braci czynimy to dla samego

Chrystusa (por. Mt 25,40), ale i z tej racji, Ňe Chrystus jest tym, ktry te dzieþa speþnia przez KoĻciþ,

spieszĢc nieustannie ludziom na pomoc ze swĢ BoskĢ miþoĻciĢ. Obecny jest w swoim KoĻciele

pielgrzymujĢcym i pragnĢcym dotrzeę do portu wiecznego Ňycia, gdyŇ sam przez wiarħ mieszka w

sercach naszych (por, Ef 5,17) i wlewa w nie miþoĻę przez Ducha ĺwiħtego, ktrego nam daje (por. Rz

5,5).

W inny wprawdzie sposb, a przecieŇ caþkiem prawdziwie obecny jest w swoim KoĻciele nauczajĢcym,

poniewaŇ gþoszona Ewangelia jest sþowem BoŇym, a gþosi siħ jĢ tylko w imiħ i w oparciu o powagħ

Chrystusa, wcielonego Sþowa BoŇego, oraz przy Jego pomocy, aŇeby byþa "jedna trzoda bezpieczna pod

jednym pasterzem" (16) .

Obecny jest w swoim KoĻciele sprawujĢcym rzĢdy nad ludem BoŇym, gdyŇ Ļwiħta wþadza pochodzi od

Chrystusa, a za wykonujĢcymi jĢ pasterzami stoi Chrystus, "Pasterz pasterzy" (17) , wedle danej

Apostoþom obietnicy.

Ponadto obecny jest Chrystus, i to w sposb wyŇszy, w swoim KoĻciele skþadajĢcym Ofiarħ Mszy Ļw. w

Jego imieniu oraz udzielajĢcym sakramentw, Na temat obecnoĻci Chrystusa w akcie skþadania Ofiary

Mszy Ļw. dobrze bħdzie przypomnieę to, co Ļw. Jan Zþotousty, zdjħty podziwem, powiedziaþ rwnie

prawdziwie jak wymownie: "Chcħ dodaę coĻ zgoþa zdumiewajĢcego, tylko siħ nie dziwcie ani nie

zmieszajcie. CŇ takiego? Ofiara jest ta sama bez wzglħdu na to, kto jĢ skþada, czy Paweþ, czy Piotr;

jest ta sama, ktrĢ Chrystus daþ uczniom, a ktrĢ teraz skþadajĢ kapþani; ta w niczym nie jest mniejsza

od tamtej, bo jej nie uĻwiħcajĢ ludzie, lecz ten sam, ktry i tamtĢ uĻwiħciþ. Bo jak sþowa wypowiedziane

przez Boga sĢ tymi samymi, ktre wymawia teraz kapþana tak samo ofiara, jest ĻciĻle tĢ samĢ" (18) .

"Wie rwnieŇ kaŇdy, Ňe sakramenty sĢ czynnoĻciami Chrystusa, ktry speþnia je przez ludzi. Dlatego

sakramenty sĢ same z siebie Ļwiħte i dotykajĢc ciaþa mocĢ Chrystusa wlewajĢ do duszy þaskħ. Te

sposoby obecnoĻci napeþniajĢ rozum zdumieniem i wprowadzajĢ go w kontemplacjħ tajemnicy

KoĻcioþa. Ale odmienne jest i to w najwyŇszy sposb, w jaki Chrystus pozostaje obecny w swoim

KoĻciele ale w sakramencie Eucharystii, ktry teŇ z tego wzglħdu poĻrd reszty Sakramentw jest "dla

poboŇnoĻci milszy, dla zrozumienia pilniejszy, przez swĢ zawartoĻę Ļwiħtszy" (19) , zawiera bowiem

samego Chrystusa i stanowi "jakby peþniħ Ňycia duchowego i cel wszystkich sakramentw" (20) .

Ta obecnoĻę wszakŇe nazywa siħ "rzeczywistĢ" nie w sensie wyþĢcznoĻci, jakby inne nie byþy

"rzeczywiste", ale przez szczeglnĢ doskonaþoĻę bo jest substancjalna. Przez niĢ mianowicie obecny

staje siħ Chrystus caþy, Bg i czþowiek (21) . Opacznie wiħc tþumaczyþby ktoĻ ten sposb obecnoĻci,

przypisujĢc tzw. "pneumatycznĢ" naturħ uwielbionemu Ciaþa Chrystusa wszħdzie obecnĢ, lub

sprowadzajĢc tħ obecnoĻę do ram symbolizmu, jakby ten najczcigodniejszy Sakrament nie zawieraþ nic

poza skutecznym znakiem "duchowej obecnoĻci Chrystusa i jego wewnħtrznego zjednoczenia z

wiernymi czþonkami w Ciele Mistycznym" (22) .

Zapewne, na temat symbolizmu Eucharystycznego, zwþaszcza gdy chodzi o jednoĻę KoĻcioþa, wiele siħ

wypowiadali zarwno Ojcowie, jak i Doktorzy scholastyczni; a Sobr Trydencki streszczajĢc ich naukħ

pouczaþ, Ňe Zbawiciel nasz zostawiþ w swoim KoĻciele Eucharystiħ "jako symbol" tej jednoĻci i miþoĻci,

w jakiej chciaþ, aby wszyscy "jako symbol" tej jednoĻci i miþoĻci i zjednoczenia, a wiħc symbol tego

jednego ciaþa, ktrego sam jest gþowĢ" (23) .

U samych poczĢtkw literatury chrzeĻcijaıskiej nieznany autor dzieþa zatytuþowanego "Didache, czyli

nauka dwunastu Apostoþw" , napisaþ odnoĻnie tej kwestii nastħpujĢco: "Co siħ tyczy Eucharystii, to

tak skþadajcie podziħkowanie: ... jak ten poþamany chleb byþ rozsypany po grach, a zostaþ zebrany w

jedno, tak niech siħ z kraıcw ziemi zbierze twj KoĻciþ w krlestwo twoje" (24) . Podobnie Ļw.

Cyprian, akcentujĢc mocno przeciw schizmie jednoĻę KoĻcioþa, powiada: "W koıcu rwnieŇ same

ofiary Paıskie wyraŅnie wskazujĢ na jednomyĻlnoĻę chrzeĻcijaıskĢ zawartĢ w sobie przez mocnĢ i

nierozþĢcznĢ miþoĻę. Bo gdy Pan Ciaþem swoim zowie chleb wytworzony przez poþĢczenie wielu

ziaren, wskazuje na lud nasz zjednoczony, ktry On sam podtrzymywaþ; a gdy z gron i mnstwa

jagd winnych wytþoczone i w jedno zebrane wino krwiĢ swojĢ nazywa, rwnieŇ trzodħ naszĢ

oznacza, gdzie wieloĻę niezmierna scala siħ w jednoĻę" (25) .

Wszystkich zresztĢ uprzedziþ Apostoþ piszĢc do Koryntian: Bo wielu was jest jednym chlebem i jednym

ciaþem wszyscy, ktrzy jednego chleba uczestnikami jesteĻmy (1 Kor 10,17).

ChociaŇ symbolizm Eucharystyczny naprowadza nas trafnie na zrozumienie wþaĻciwego temu

Sakramentowi skutku, jakim jest jednoĻę Ciaþa Mistycznego, to przecieŇ nie wyjaĻnia, nie wyraŇa

natury tego Sakramentu, ktra go wyrŇnia od innych. Bo odwieczne nauczanie KoĻcioþa katolickiego,

dawane katechumenom, przeĻwiadczenie ludu chrzeĻcijaıskiego, nauka okreĻlona przez Sobr

Trydencki i same sþowa Chrystusa ustanawiajĢcego NajĻwiħtszĢ Eucharystiħ kaŇĢ nam wyznawaę, Ňe

"Eucharystia jest Ciaþem naszego Zbawcy Jezusa Chrystusa, ktre cierpiaþo za nasze grzechy, a ktre

4 z 8

2009-04-20 19:30

ENCYKLIKA + PAWEý VI + MYSTERIUM FIDEI + o NajĻwiħtszej ...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=131&doc=110

Ojciec wskrzesiþ w swojej þaskawoĻci" (26) . Do tych sþw Ļw. Ignacego z Antiochii wolno dorzucię te, z

ktrymi Teodor z Mopswestii, wierny Ļwiadek wiary KoĻcioþa w tej materii, zwrciþ siħ do ludu:

"PrzecieŇ Pan nie powiedziaþ: To jest symbol ciaþa mego, a to symbol krwi mojej, lecz To jest Ciaþo

moje i Krew moja. Uczy nas nie zwracaę uwagi na naturħ rzeczy przedþoŇonej zmysþom; poniewaŇ

przez dziħkczynienie i wypowiedziane nad niĢ sþowa zostaþa ona zmieniona w ciaþo i krew" (27) .

W oparciu o tħ wiarħ KoĻcioþa, Sobr Trydencki "otwarcie i z prostotĢ wyznaje, ze w czcigodnym

sakramencie Ļwiħtej Eucharystii po konsekracji chleba i wina, pod postaciĢ owych rzeczy widzialnych

znajduje siħ prawdziwie, rzeczywiĻcie, substancjalnie Pan nasz Jezus Chrystus prawdziwy Bg i

czþowiek. Dlatego nasz Zbawca pozostaje obecny wedle swego czþowieczeıstwa nie tylko po prawicy

Ojca, naturalnym sposobem istnienia, lecz rwnoczeĻnie takŇe w Sakramencie Eucharystii "takim

sposobem istnienia, ktry wprawdzie sþowami ledwie zdoþamy wyrazię, mimo to jako moŇliwy u

Boga moŇemy pojĢc rozumem oĻwieconym wiarĢ, a winniĻmy wierzyę weı niezachwianie" (28) .

CHRYSTUS PAN JEST OBECNY W SAKRAMENCIE EUCHARYSTII PRZEZ

PRZEISTOCZENIE

ņeby zaĻ nikt nie pojmowaþ mylnie tego sposobu obecnoĻci, ktry wykracza poza prawa natury i

stanowi cud w swoim rodzaju najwiħkszy ze wszystkich (29) , musimy z ulegþoĻciĢ iĻę za gþosem

nauczajĢcego i modlĢcego siħ KoĻcioþa. A ten gþos, wieczne echo gþosu Chrystusa, upewnia nas, Ňe

Chrystus nie inaczej staje siħ obecny w tym Sakramencie, jak przez przemianħ caþej substancji chleba w

ciaþo, a caþej substancji wina w Jego krew; tħ wprost zadziwiajĢcĢ i osobliwĢ przemianħ KoĻciþ katolicki

nazywa trafnie i wþaĻciwie przeistoczeniem (30) . Po dokonanym przeistoczeniu postacie chleba i wina

nabierajĢ nowego bez wĢtpienia znaczenia i nowego zadania, poniewaŇ nie sĢ juŇ pospolitym chlebem i

pospolitym napojem, lecz znakiem rzeczy Ļwiħtej i znakiem duchowego pokarmu; ale dlatego

przybierajĢ nowe znaczenie i nowy cel, Ňe zawierajĢ nowĢ "rzeczywistoĻę" , ktrĢ sþusznie nazywamy

ontologicznĢ. Pod wspomnianymi bowiem postaciami nie kryje siħ juŇ to, co byþo przedtem, lecz coĻ

zupeþnie innego, a to nie tylko ze wzglħdu na przeĻwiadczenie wiary KoĻcioþa, ale w rzeczy samej,

poniewaŇ po przemianie substancji, czyli istoty chleba i wina w ciaþo i krew Chrystusa, nie pozostaje juŇ

nic z chleba i wina poza samymi postaciami, pod ktrymi przebywa Chrystus caþy i nieuszczuplony, w

swej fizycznej "rzeczywistoĻci" , obecny nawet ciaþem, chociaŇ nie w ten sam sposb, w jaki ciaþa sĢ

umiejscowione w przestrzeni.

Z tego powodu Ojcowie wielce troszczyli siħ o ostrzeganie wiernych, by w rozwaŇaniu tego

najczcigodniejszego Sakramentu nie polegali na zmysþach, przekazujĢcych tylko wþaĻciwoĻci chleba i

wina, lecz na sþowach Chrystusa, ktre posiadajĢ tak wielkĢ moc, iŇ zmieniajĢ, przeksztaþcajĢ,

"przepierwiastkowujĢ" ( transelementent ) chleb i wino w Jego ciaþo i krew; wszakŇe, jak to

niejednokrotnie powiadajĢ ci sami Ojcowie, moc, ktra to sprawia, jest tĢ samĢ mocĢ wszechmocnego

Boga, ktra od poczĢtku czasu stworzyþa z niczego wszechĻwiat.

"Pouczony o tym i peþen niezachwianej wiary - mwi Ļw. Cyryl Jerozolimski, koıczĢc swe kazanie o

tajemnicach wiary - Ňe to, co siħ zdaje byę chlebem, nie jest chlebem, chociaŇ takie wraŇenie daje smak,

lecz ciaþem Chrystusa, a co siħ zdaje byę winem, nie jest winem, choę siħ tak smakowi wydaje, ale

krwiĢ Chrystusa - umocnij serce twoje, poŇywajĢc ten chleb jako duchowy i rozwesel oblicze twej

duszy" (31) .

ĺw. Jan Zþotousty mwi z naciskiem: "Nie czþowiek to sprawia, Ňe dary ofiarne stajĢ siħ ciaþem i krwiĢ

Chrystusa, lecz sam Chrystus ktry zostaþ za a nas ukrzyŇowany. Kapþan jako figura Chrystusa

wypowiada owe sþowa, ale moc i þaska jest z Boga. To jest ciaþo moje - mwi. Sþowo to przeksztaþca

zþoŇone w ofierze dary (32) .

Z Biskupem Konstantynopola Janem dziwnie siħ zgadza Biskup Aleksandryjski Cyryl, ktry w swym

komentarzu do Ewangelii Ļw. Mateusza tak pisze: "Dobitnie przecieŇ powiedziaþ: To jest ciaþo moje, i to

jest krew moja , byĻ tego, co widzisz, nie uwaŇaþ za figurħ lecz byĻ byþ przekonany, Ňe zþoŇone dary

zostaþy rzeczywiĻcie przemienione przez Boga wszechmogĢcego w jakiĻ tajemniczy sposb w ciaþo i

krew Chrystusa, i Ňe przez udziaþ w nich otrzymujemy oŇywczĢ i uĻwiħcajĢcĢ moc Chrystusa" (33) .

AmbroŇy zaĻ, Biskup Mediolanu, wypowiadajĢc siħ jasno w kwestii przemiany Eucharystycznej,

powiada: "Przyjmijmy, Ňe to juŇ nie to, co natura uksztaþtowaþa, lecz to, co bþogosþawieıstwo

poĻwiħciþo. Wiħksza jest siþa bþogosþawieıstwa niŇ natury, gdyŇ przez bþogosþawieıstwo nawet sama

natura siħ zmienia" . ChcĢc zaĻ podbudowaę prawdħ tajemnicy, przytacza wiele przykþadw cudw

opowiadanych w PiĻmie ĺw., miħdzy innymi samo narodzenie Chrystusa z Maryi Panny, a przeszedþszy

do dzieþa stworzenia powiada na zakoıczenie! "CzyŇ wiħc mowa Chrystusa, ktra zdoþa z niczego

stworzyę coĻ, czego nie byþo, nie potrafi to, co juŇ istnieje przemienię w to, czym nie byþo? PrzecieŇ

nadanie rzeczom ich natury nie jest mniejszym dzieþem niŇ przemiana tej natury" (34) .

Nie ma wszakŇe potrzeby mnoŇyę Ļwiadectwa. PoŇyteczniej bħdzie przypomnieę nieugiħtoĻę wiary, z

jakĢ KoĻciþ jednomyĻlnie przeciwstawiþ Berengariuszowi, ktry pierwszy powaŇyþ siħ zaprzeczyę

przemianie Eucharystycznej, kapitulujĢc przed trudnoĻciami ze strony rozumu ludzkiego; KoĻciþ

zagroziþ mu wielokrotnie potħpieniem w razie, gdyby siħ nie opamiħtaþ. ToteŇ Poprzednik nasz Ļw.

Grzegorz VII nakazaþ skþadanie przysiħgi ujħtej w nastħpujĢce sþowa: "Wierzħ sercem i wyznajħ ustami,

Ňe skþadane na oþtarzu chleb i wino przemieniajĢ siħ substancjalnie przez tajemnicħ Ļwiħtej modlitwy i

sþowa naszego Zbawcy w prawdziwe i wþasne oraz oŇywcze ciaþo i krew Jezusa Chrystusa Pana

naszego, i Ňe po konsekracji sĢ prawdziwym ciaþem Chrystusa, tym, ktre siħ narodziþo z Dziewicy,

ktre ofiarowane dla zbawienia Ļwiata, zawisþo na krzyŇu i ktre siedzi po prawicy Ojca, oraz

prawdziwĢ krwiĢ ChrystusowĢ, ktra wypþynħþa z Jego boku, a to nie tylko poprzez znak i moc

sakramentu, lecz we wþaĻciwej swej naturze i w prawdziwej substancji" (35) .

Z tymi sþowami zgadza siħ, stanowiĢc zdumiewajĢcy przykþad staþoĻci wiary katolickiej, to, czego Sobory

Powszechne: Lateraneıski, Konstancjaıski, Florencki, wreszcie Trydencki stale nauczaþy o tajemnicy

przemiany Eucharystycznej, czy to przez wyjaĻnianie Nauki KoĻcioþa, czy przez potħpienie bþħdw.

Po Soborze Trydenckim zaĻ nasz Poprzednik Pius VI mocno przestrzegaþ przed bþħdami synodu w

Pistoi, polecajĢc by proboszczowie peþniĢcy obowiĢzek nauczania nie uchylali siħ od przypominania

przeistoczenia, ktre zalicza siħ do artykuþw wiary (36) . Podobnie nasz Poprzednik Ļp. Pius XlI

5 z 8

2009-04-20 19:30

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: